De samenstelling van de Maan
De Maan is het gemakkelijkste object in het zonnestelsel dat we met het ongewapende oog kunnen bekijken. Mensen hebben zich al vroeg verwonderd over de donkere en heldere plekken aan het oppervlak. Waardoor worden deze verschillen veroorzaakt?
Het oppervlak van de Maan
Kinderen werd vroeger al verteld dat de Maan van kaas is gemaakt maar, net zoals de andere objecten in het zonnestelsel is gesteente een meer realistisch materiaal. Het oppervlak van de Maan is bedekt met uitgedoofde vulkanen, inslagkraters en gestolde lava.
Vroeger dachten wetenschappers dat de donkere delen van de Maan oceanen waren en dus worden ze “mare” genoemd, het Latijnse woord voor “zee”. Het zijn dan wel een soort van oceaan maar ze zijn niet gevuld met water maar ze zijn gevuld met gestolde lava.
Kort na het ontstaan van de Maan was het binnenste nog gesmolten en vloeibaar genoeg om vulkanen te vormen, ofschoon die snel weer afkoelden en vast werden. Lava kwam ook vanuit de korst omhoog tijdens inslagen van grote asteroïden.
Het oppervlak van de Maan laat zien dat er veel asteroïden zijn ingeslagen. Vroeg in de geschiedenis werden alle planeten en manen gebombardeerd door asteroïden in alle soorten en maten. Op Aarde is ten gevolge van plaattektoniek en erosie niet veel meer van dat bewijs overgebleven. Onze atmosfeer zorgt er voor dat kleinere rotsbrokken er in verbranden en niet het oppervlak bereiken. De Maan heeft echter geen atmosfeer en dus geen erosie. Bovendien komt er geen plaattektoniek voor dus dus kunnen we er nog steeds de gevolgen zien van het grote bombardement uit de begintijd van het zonnestelsel.
Dit Grote Bombardement dat eindigde ongeveer 3,8 miljard jaar geleden is natuurlijk niet verantwoordelijk voor alle kraters op de Maan. Grote en kleine asteroïden bleven op de Maan in slaan maar wel in een veel lager tempo. Ze hebben er voor gezorgd dat er kraters over kraters zijn en dat er kraters zijn geslagen in de lava-vlaktes van de Maan.
De korst van de Maan is gemaakt van een betonachtig regoliet. Dit is door de inslagen van asteroïden en meteorieten tot stof vergruist. Dit fijne stof is er onder andere voor verantwoordelijk dat we de voetstappen van Neil Armstrong zo duidelijk kunnen zien.
De korst van de Maan is 60 – 100 kilometer dik. Het regoliet aan de oppervlakte kan diktes hebben van 3 meter in de zeeën tot wel 20 meter in de hogere gelegen gedeeltes.
Onder het oppervlak
Net als de Aarde bestaat de Maan uit een korst, een mantel en een kern. Diep in het binnenste is er mogelijk een vaste ijzeren kern die wordt omringd door zachter, enigszins gesmolten vloeibaar ijzer als buitenkern. De buitenkern kan zich uitstrekken tot ongeveer 500 kilometer vanaf het centrum maar de kern vormt wel 20% van de totale massa van de Maan dit in tegenstelling tot de andere rotsachtige lichamen in het zonnestelsel waar de kern tot 50% van de totale massa vertegenwoordigd.
Het grootste deel van de maan bestaat uit de lithosfeer die ongeveer 1000 kilometer dik is. Dit gebied smolt in het vroege bestaan van de Maan en leverde daardoor de magma die noodzakelijk was voor de vorming van de lava vlaktes aan het oppervlak. Echter, na verloop van vele duizenden jaren, koelde dit magma af en werd het weer hard waardoor er een einde kwam aan het vulkanisme op de Maan.
De Maan is na de Jupitermaan Io het meest compacte lichaam in het zonnestelsel. De scheiding van het binnenste in verschillende lagen is vermoedelijk veroorzaakt door de kristallisatie van een magma oceaan kort na het ontstaan van de Maan.
Eerste publicatie: 3 februari 2013
Laatste keer bewerkt op: 8 oktober 2017
Meer over de Maan
- De Maan
- De samenstelling van de Maan
- Nieuw bewijs dat de Maan uit de Aarde is ontstaan
- Het mannetje op de Maan is ontstaan uit lava
- De baan van de Maan
- Hoe oud is onze Maan?
- Hoe lang duurt een dag op de Maan?
- Maanstenen zeggen dat het binnenste van de Maan erg droog is
- Had de Maan ooit een atmosfeer?
- Wat is een Supermaan?
- De atmosfeer van de Maan
- Wat zou de Aarde zijn zonder Maan?
- Hoe is de Maan ontstaan?
- Vandaag doet de Maan iets wat ze al 150 jaar niet meer heeft gedaan
- Volgens nieuw onderzoek vermoedelijk overal op de Maan water
- Hoe ver weg is de Maan?
- Wat is een maansverduistering
- Enkele weetjes over de Maan
- Hoe zit dat met de fases van de Maan?
- Draait de Maan?
- De libratie van de Maan – wat is dat?
- Hoe groot is de Maan?
- De temperatuur op de Maan
