Astronomisch Nieuws

De ster R Aquarii vastgelegd met de Very Large Telescope

R Aquarii in het sterrenbeeld Waterman - Aquarius
Deze opname is gemaakt met het SPHERE-instrument aan de Very Large Telescope en toont het dubbelstersysteem R Aquarii en de straalstromen van materie die door het duo worden uitgestoten. Credit: ESO / Schmid et al.

Astronomen hebben gebruik gemaakt van het SPHERE-instrument (Spectro-Polarimetric High-contrast Exoplanet REsearch) aan de Very Large Telescope van de ESO om zeer gedetailleerde beelden te verkrijgen van de dubbelster R Aquarii.

R Aquarii bevindt zich op een afstand van 650 lichtjaar van de Aarde in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius. Het is een zogenaamde symbiotische dubbelster bestaande uit twee sterren die door een grote dynamische gaswolk zijn omgeven.

Dergelijke dubbelsterren bestaan uit twee sterren die niet gelijk zijn aan elkaar. In dit geval gaat het om een witte dwerg en een rode reus. Het gaat om een geval van stellair kannibalisme waarbij de witte dwerg materie van zijn grotere buur stript. De gefolterde rode reus en de instabiele witte dwerg spuwen af en toe materie uit dat in vreemde bochten en waaiers zichtbaar is.

De rode reus in het R Aquarii systeem is een Mira-veranderlijke ster. Aan het einde van hun leven beginnen dergelijke sterren te pulseren en worden ze wel 1000 * helderder dan onze Zon. Dergelijke sterren komen op een dramatische manier aan hun einde maar de invloed van de begeleidende witte dwerg maakt het allemaal nog een beetje erger.

De witte dwerg schilt steeds materiaal van de buitenste lagen van zijn grote begeleider af. Straalstromen van materie die door de stervende reus en zijn witte dwerg worden uitgestoten zijn zichtbaar op de opname van SPHERE.

Soms heeft er zich voldoende materiaal verzameld aan het oppervlak van de witte dwerg dat er een thermonucleaire nova-explosie plaatsvindt waarbij gigantische hoeveelheden materie de ruimte in worden geworpen. De overblijfselen van voorgaande nova’s zijn zichtbaar in de zwakke nevel van gas die R Aquarii omringd.

Het onderzoek werd gepubliceerd in het tijdschrift “Astronomy & Physics”.

R Aquarii

Eerste publicatie: 28 december 2018