Waarnemen

De sterrenhemel van juni 2023

Astronomisch gezien is juni een erg rustige maand. Er zijn geen grote meteorenzwermen actief. Bovendien zitten we in de periode van de grijze nachten: het wordt niet echt donker. Telescoopbezitters die een zonnefilter hebben kunnen wel eens wat meer de Zon in de gaten houden. De activiteit neemt nog steeds toe en er zijn steeds meer en vaker grote zonnevlekkengroepen te zien.

Het is een algemene opvatting dat het weer in juni warm is omdat de Aarde dan dichter bij de Zon is. Maar dat is helemaal niet zo. De baan van de Aarde om de Zon is geen mooie cirkel maar een ellips. In 2023 varieert de afstand van 147.098.855,2 kilometer (0.983295578 Astronomische Eenheden) op 4 januari 2023 (perihelium) tot 152.093.178,67 kilometer (1,016680584 Astronomische Eenheden) op 6 juli 2023 (aphelium). De Aarde is dus in januari het dichtst bij de Zon.

Het lijkt wel alsof het de gehele nacht schemert. Maar het is wel de tijd van het jaar om lichtende nachtwolken te kunnen zien. Dit zijn zeer opvallende wolken die meestal in het midden van de nacht zichtbaar zijn richting noorden. In dit artikel meer over lichtende nachtwolken.

Kaart van de actuele sterrenhemel

De positie van de kaart is voor Geleen, de huidige thuisbasis van Kuuke, maar de kaart is ook goed bruikbaar voor andere delen van Nederland.

Gebruik:

  • Klik op de datum/tijd om deze te veranderen
  • Klik op de coördinaten om een andere locatie te kiezen
  • Klik en sleep op de kaart om een ander deel van de sterrenhemel te bekijken
  • Klik op de kaart en druk dan op ? op je toetsenbord om een lijst te krijgen met alle commando’s die je m.b.v. het toetsenbord kan uitvoeren

Waarnemen

De Maan in juni 2023

MaanfaseDatumTijdAfstand tot de Aarde (km)
Volle Maan4 juni 202305:43:56373.905
Laatste Kwartier10 juni 202321:32:26366.202
Nieuwe Maan18 juni 202306:39:10396.961
Eerste Kwartier26 juni 202309:51:19398.606
Tabel 1 – Maanfases

Zie ook Kuuke’s Maan kalender

  • 3 juni: de Maan passeert 1,5° ten noorden van de ster Antares in het sterrenbeeld Schorpioen – Scorpius. Het is 1 dag voor Nieuwe Maan.
  • 9 juni: de Maan passeert, een dag voor Laatste Kwartier, 2° ten zuiden van Saturnus. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 0,9 en bevindt zich in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius.
  • 11 juni: de Maan bevindt zich 1,5° ten Zuiden van Neptunus (magnitude 7,9) in het sterrenbeeld Vissen – Pisces.
  • 14 juni: de Maan passeert 1,5° ten noorden van Jupiter. De planeet bevindt zich in het sterrenbeeld Ram – Aries.
  • 15 juni: de Maan passeert 2° ten noorden van Uranus (magnitude 5,8) in het sterrenbeeld Ram -Aries.
  • 20 juni: de Maan passeert op 1,7° ten zuiden van de heldere ster Pollux in het sterrenbeeld Tweelingen – Gemini.
  • 22 juni: de Maan passeert 3,7° ten noorden van de heldere Venus (magnitude -4,6) in het sterrenbeeld Kreeft – Cancer.
  • 23 juni: de Maan passeert op 4,4° ten noorden van de ster Regulus in het sterrenbeeld Leeuw – Leo,
  • 27 juni: de Maan passeert op 3,1° ten noorden van de ster Spica in het sterrenbeeld Maagd – Virgo.
DagTijd 
323:53Antares 1,5° verwijderd van de Maan
405:42Volle Maan
407:00Uranus (magnitude 5,8) 2,9° ten noorden van Mercurius (magnitude 0,1
701:06De Maan in zij perigeum op 364.861 kilometer van de Aarde.
922:23Saturnus 0,3° ten noorden van de Maan
1021:31Laatste Kwartier
1109:46Neptunus 2° ten noorden van de Maan
1408:35Jupiter 1,5° ten zuiden van de Maan
1511:54Uranus 2° ten zuiden van de Maan
1622:38Mercurius 4,3° ten zuiden van de Maan
1701:09Aldebaran 8,7° ten zuiden van de Maan
1806:37Nieuwe Maan
2011:47Pollux 1,8° ten noorden van de Maan
2116:58Juni solstice
2202:48Venus 3,7° ten zuiden van de Maan
2212:09Mars 3,8° ten zuiden van de Maan
2220:30De Maan in zijn apogeum op 405.385 kilometer van de Aarde
2309:46Regulus 4,4° ten zuiden van de Maan
2609:50Eerste Kwartier
2721:47Spica 3,1° ten zuiden van de Maan
Tabel 2 – maandoverzicht

Tijden zijn gebaseerd op de dichtste nadering tussen de twee hemellichamen. Bekijk samenstanden later op de avond als het donker is. Planeten zijn niet altijd waarneembaar vanuit Nederland.

De Aardbeienmaan

Juni is bekend om zijn aardbeien en dat komt terug in de naam van de Volle Maan van deze maand (4 juni). Deze naam werd aan beide zijden van de oceaan gebruikt. De Choctaw stam uit het zuidoosten van de Verenigde Staten had verschillende namen voor de Volle Manen die begin of eind juni plaatsvonden. Begin juni was het de “Maan van de Perziken” en eind juni was het de “Maan van de Kraanvogel”. Andere namen voor de Volle Maan van juni zijn “Hete Maan” en “Rozen Maan” en in Europa de “Mede Maan” (Mede wordt gemaakt door honing met water te laten vergisten).

Zichtbaarheid van het International Space Station

De volgende link geeft je een tabel voor de zichtbaarheid van het International Space Station (externe link, opent in nieuw venster, NASA-website) voor de komende dagen. De gegeven tijden gelden strikt genomen voor Maastricht.

Geschiedenis

  • Op 2 juni 1966 landde de Surveyor 1 in Oceanus Procellarum. Het was voor het eerst dat een Amerikaanse ruimtesonde een zachte landing maakte op de Maan.
  • Op 5 juni 2018 werd de New Horizon ruimtesonde, voor zijn ontmoeting met de asteroïde Arrakoth (voorheen onofficieel Ultima Thule geheten), met succes uit zijn slaapstand gehaald.
  • Op 13 juni 2006 maakte de ruimtesonde New Horizons een scheervlucht langs de asteroïde 132524 APL waarbij er afbeeldingen en andere data naar de Aarde werden teruggestuurd.
  • Op 27 juni 2018 komt de Japanse ruimtesonde Hayabusa 2 in een baan om de asteroïde (162173) Ryugu.

De planeten in juni 2023

Mercurius

Mercurius is in de ochtendschemering laag boven de horizon te vinden. De planeet is misschien de eerste dagen van de maand nog zichtbaar als de afstand tot de Zon nog het grootste is. Daarna wordt de planeet snel onzichtbaar.

Venus

Venus beweegt zich nog steeds oostwaarts en dat betekent dat de planeet steeds eerder ondergaat. Vanwege de nadering tot de Aarde wordt Venus gedurende de maand nog helderder van magnitude -4,4 tot -4,7 aan het einde van de maand. Op 4 juni bereikt Venus zijn grootste oostelijke elongatie ten opzichte van de Zon.

Mars

Mars bevindt zich in het sterrenbeeld Kreeft – Cancer en heeft een visuele helderheid van magnitude 1,6 tot 1,7. De planeet beweegt zich eind van de maand in het sterrenbeeld Leeuw – Leo. Tegen het einde van de maand gaat de rode planeet omstreeks middernacht onder. Op 2 juni passeert Mars de open sterrenhoop M44.

Jupiter

Jupiter bevindt zich in het sterrenbeeld Ram – Aries en heeft een helderheid van magnitude -2,2 tot -2,2. De planeet is kort voor zonsopkomst aan de ochtendhemel te vinden.

Saturnus

Saturnus beweegt door het sterrenbeeld Waterman – Aquarius heen en heeft een helderheid van magnitude 09, tot 0,8. De planeet komt na middernacht op en staat aan het einde van de nacht op zijn hoogste punt boven de horizon.

Uranus

Uranus bevindt zich nog steeds in het sterrenbeeld Ram – Aries en heeft een helderheid van magnitude 5,8. Uranus is deze maand niet zichtbaar.

Neptunus

Neptunus bevindt zich, met een visuele helderheid van magnitude 5,9 in het sterrenbeeld Vissen – Pisces.

Meteoren

Eind juni zijn de juni-Boötiden actief. dit is een kleine meteorenzwerm die sporadisch uitbarstingen vertoonde. zo waren er in 1998 en 2004 uurgemiddelden zichtbaar van 100 respectievelijk 50 meteoren. De laatste jaren zijn er geen oplevingen meer geweest.

De sterrenhemel in juni 2023

De sterrenhemel boven de noordelijke horizon

De sterrenhemel boven de noordelijke horizon
De sterrenhemel boven de noordelijke horizon in juni 2021 omstreeks 23 uur

Laag boven de noordelijke horizon zien we het sterrenbeeld Perseus. Rechtsboven Perseus de worm van het sterrenbeeld Cassiopeia. Cepheus en Ursa Minor – Kleine Beer staan nog hoger aan de hemel. In het noordwesten de heldere ster Capella en het sterrenbeeld Voerman.

De sterrenhemel boven de oostelijke horizon

De sterrenhemel boven de oostelijke horizon
De sterrenhemel boven de oostelijke horizon in juni 2021 omstreeks 23 uur

In het oosten zien we deze maand de drie heldere sterren die het asterisme De Zomerdriehoek vormen. Het zijn de sterren Deneb van het sterrenbeeld Cygnus – Zwaan, Wega van het sterrenbeeld Lyra – Lier en Altaïr van het sterrenbeeld Aquila – Arend. Als het goed donker is en er is geen licht van de storende Maan dan kan je links van Altaïr eens op zoek gaan naar de kleine sterrenbeelden Delphinus – Dolfijn en Sagitta – Pijl.

De sterrenhemel boven de zuidelijke horizon

De sterrenhemel boven de zuidelijke horizon
De sterrenhemel boven de zuidelijke horizon in juni 2021 omstreeks 23 uur

In het zuiden staan deze maand twee heldere sterren: Arcturus en Spica. Links van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Virgo – Maagd staat het lichtzwakke sterrenbeeld Libra – Weegschaal. Laag boven de horizon richting zuidwesten is de oranje ster Arcturus van het sterrenbeeld Scorpius – Schorpioen ook al zichtbaar. Links van Arcturus, hoger aan de hemel de boog sterren van Corona Borealis – Noorderkroon en daaronder de kop van Serpens – Slang.

De sterrenhemel boven de westelijke horizon

De sterrenhemel boven de westelijke horizon
De sterrenhemel boven de westelijke horizon in juni 2021 omstreeks 23 uur

Boven de westelijke horizon het sterrenbeeld Leo – Leeuw. Ook het sterrenbeeld Gemini – Tweelingen met de heldere sterren Castor en Pollux is te zien. Links van Gemini de zwakke sterren van Cancer – Kreeft. Ook Ursa Major – Grote Beer staat hoog in het westen.

De sterrenhemel boven je hoofd

Deze maand staat het sterrenbeeld Draco – Draak nagenoeg in het zenit. Ook de sterrenbeelden Ursa Minor – Kleine Beer en Ursa Major – Grote Beer staan hoog aan de hemel. Dat geldt eveneens voor Boötes – Ossenhoeder en Hercules.