De sterrenhemel van mei 2023
Er vinden deze maand weinig astronomische gebeurtenissen plaats. Op 5 mei is er een maansverduistering in de bijschaduw. Deze is in een groot deel van Azië en Afrika zichtbaar maar omdat het een verduistering in de bijschaduw is, is er niet veel van te zien.
Op 6 mei hebben de η-Aquariden hun maximum. Net als de Orioniden in oktober wordt deze meteorenzwerm geassocieerd met het puin van komeet 1P/Halley. In 2023 valt het maximum op de 16de dag van de lunatie, een dag na Volle Maan en dat betekent dat de waarneemomstandigheden niet goed zijn. Daar komt nog bij dat de radiant van deze meteorenzwerm zich in de buurt van de hemelevenaar bevindt en dit betekent dat waarnemers op het noordelijk halfrond sowieso weinig meteoren van deze zwerm kunnen zien.
In mei 2020 werd de ontdekking van twee nieuwe zuidelijke meteorenzwermen aangekondigd. Deze zwermen worden geassocieerd met langperiodieke kometen. De eerste van deze nieuwe meteorenzwermen zijn de γ-Piscis Austriniden. Deze zwerm heeft zijn maximum in de ochtend van 15 mei en kan vermoedelijk een jaarlijkse meteorenzwerm zijn. We zijn dan op de 25ste dag van de lunatie en dat is vier dagen voor Nieuwe Maan. De tweede zuidelijke meteorenzwerm is de δ-Phoeniciden die ook zijn maximum op 15 mei heeft. Uitgaande van de nu bekende gegevens zijn de δ-Phoeniciden een wisselvallige zwerm. Beide nieuwe meteorenzwermen hebben een maximum van slechts ongeveer 15 meteoren en ze zijn nog niet officieel erkend als meteorenzwerm.
Geschiedenis
- 5 mei 2018 – de InSight ruimtesonde van de NASA maakt een geslaagde landing in Elysium Planitia op Mars. De ruimtesonde functioneert op moment van schrijven nog steeds.
- Op 18 mei 1969, als voorbereiding op Apollo 11, naderde de bemande Apollo 10 met aan boord drie astronauten, het oppervlak van de Maan tot op 14,3 kilometer.
- 20 mei 1978 – NASA lanceert de Pioneer Venus Orbiter.
- 30 mei 1971: de Mariner 9 van de NASA wordt gelanceerd, de sonde was ontworpen om Mars te bestuderen.
- Op 30 mei 1966 werd de ruimtesonde Luna 10 het eerste object in een baan om de Maan. Na 460 omwentelingen om de Maan verloor de Russische vluchtleiding de communicatie met Luna 10.
- 26 mei 2008 – de Phoenix ruimtesonde van de NASA landt in het noordpoolgebied van Mars.
Kaart van de actuele sterrenhemel
De positie van de kaart is voor Geleen, de huidige thuisbasis van Kuuke, maar de kaart is ook goed bruikbaar voor andere delen van Nederland.
Gebruik:
- Klik op de datum/tijd om deze te veranderen
- Klik op de coördinaten om een andere locatie te kiezen
- Klik en sleep op de kaart om een ander deel van de sterrenhemel te bekijken
- Klik op de kaart en druk dan op ? op je toetsenbord om een lijst te krijgen met alle commando’s die je m.b.v. het toetsenbord kan uitvoeren
Waarnemen
De Maan in mei 2023
| Maanfase | Datum | Tijd | Afstand tot de Aarde (km) |
|---|---|---|---|
| Volle Maan | 5 mei 2023 | 19:36:47 | 382.641 |
| Laatste Kwartier | 16 mei 2023 | 16:29:26 | 363.451 |
| Nieuwe Maan | 19 mei 2023 | 17:55:56 | 388.292 |
| Eerste Kwartier | 27 mei 2023 | 17:23:49 | 404.067 |
Zie ook Kuuke’s Maan kalender
Op 4 mei, een dag voor Volle Maan, bevindt de Maan zich 3,3° ten noorden van de ster Spica in het sterrenbeeld Maagd – Virgo. Spica heeft een visuele helderheid van magnitude 0,98. Op 5 mei is het Volle Maan en er vindt dan een maansverduistering in de bijschaduw plaats boven de Indische Oceaan. Twee dagen later bevindt de Maan zich 1,5° ten noorden van de ster Antares in het sterrenbeeld Schorpioen – Scorpius. Op 13 mei, een dag na het Laatste Kwartier passeert de Maan op 3,3° ten zuiden van Saturnus. Dit vindt plaats in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius. Op 17 mei passeert de Maan op 0,8° ten noorden van Jupiter. Dit verschijnsel is niet zichtbaar in de ochtendschemering. Op 19 mei is het Nieuwe Maan en bevindt de Maan zich op 1,8° ten noorden van Uranus. Het tweetal bevindt zich dan in het sterrenbeeld Ram – Aries. Op 20 mei is de Maan 8,7° ten noorden van Aldebaran in het sterrenbeeld Stier – Taurus en op 23 mei 2,3° ten noorden van Venus. Op 24 mei passeert de Maan op 1,6° ten zuiden van de ster Regulus in het sterrenbeeld Leeuw – Leo. Op 24 mei passeert de Maan 1,6° ten zuiden van Pollux en later op de dag 3,8° ten noorden van Mars. Op 27 mei is de Maan 4,6° ten noorden van Regulus in het sterrenbeeld Leeuw – Leo en op 31 mei is de Maan weer 3,3° ten noorden van Spica in het sterrenbeeld Maagd – Virgo.
| Dag | Tijd | |
| 2 | 01:28 | Mercurius in benedenconjunctie |
| 4 | 03:33 | Spica 3,3° ten zuiden van de van de Maan |
| 5 | 19:22 | Maansverduistering in de bijschaduw. Deze is vanuit Nederland niet zichtbaar |
| 5 | 19:34 | Volle Maan |
| 6 | Maximum van de meteorenzwerm der η-Aquariden | |
| 7 | 15:10 | Antares 1,5° ten zuiden van de Maan |
| 9 | 21:56 | Uranus in bovenconjunctie met de Zon |
| 11 | 07:05 | De Maan in zijn perigeum op 369.343 kilometer van de Aarde |
| 12 | 16:28 | Laatste Kwartier |
| 13 | 15:07 | Saturnus 3,3° ten noorden van de Maan |
| 15 | 03:25 | Neptunus 2,2° ten noorden van de Maan |
| 17 | 15:18 | Jupiter 0,8° ten zuiden van de Maan |
| 18 | 03:35 | Mercurius 3,6° ten zuiden van de Maan |
| 19 | 02:22 | Uranus 1,8° ten zuiden van de Maan |
| 19 | 17:53 | Nieuwe Maan |
| 20 | 17:55 | Aldebaran 8,7° ten zuiden van de Maan |
| 23 | 14:08 | Venus 2,2° ten zuiden van de Maan |
| 24 | 04:14 | Pollux 1.6° ten noorden van de Maan |
| 24 | 19:32 | Mars 3,8° ten zuiden van de Maan |
| 26 | 03:39 | De maan in zijn apogeum op 404.509 kilometer van de Aarde |
| 27 | 02:09 | Regulus 4,6° ten zuiden van de Maan |
| 27 | 15:22 | Eerste Kwartier |
| 29 | 07:34 | Mercurius bereikt zijn grootste westelijke elongatie van de Zon op 24,9°. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 0,5 |
| 31 | 12:44 | Spica 3,3° ten zuiden van de Maan |
Tijden zijn gebaseerd op de dichtste nadering tussen de twee hemellichamen. Bekijk samenstanden later op de avond als het donker is. Planeten zijn niet altijd waarneembaar vanuit Nederland.
Zichtbaarheid van het International Space Station
De volgende link geeft je een tabel voor de zichtbaarheid van het International Space Station (externe link, opent in nieuw venster, NASA-website) voor de komende dagen. De gegeven tijden gelden strikt genomen voor Maastricht.
De planeten in mei 2023
Mercurius
Mercurius gaat een groot gedeelte van de maand verloren in de schemering. Op 29 mei komt de planeet in zijn grootste westelijke elongatie maar bevindt zich dan wel zicht bij de horizon.
Venus
Venus is nog steeds erg helder, magnitude -4,2 tot -4,4, en bevindt zich in het begin van de maand in het sterrenbeeld Stier – taurus en verplaatst zich gedurende de maand naar het sterrenbeeld Tweelingen – Gemini. Op 27 mei wordt de planeet bedekt maar dit gebeurt overdag en het is ook nog eens alleen maar te zien in een klein gebied in het zuiden van de Indische Oceaan.
Mars
Mars beweegt deze maand van het sterrenbeeld Tweelingen – Gemini naar het sterrenbeeld Kreeft – Cancer. De planeet heeft een helderheid van magnitude 1,3 tot 1,6. Mars is aan de avondhemel zichtbaar.
Jupiter
Jupiter bevindt zich in het sterrenbeeld Vissen – Pisces maar gaat verloren in de ochtendschemering.
Saturnus
Saturnus bevindt zich in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius en heeft een helderheid van magnitude 1,0.
Uranus
Uranus bevindt zich in het sterrenbeeld Ram – Aries. De planeet heeft een helderheid van magnitude 5,9. Op 9 mei is de planeet in bovenconjunctie met de Zon.
Neptunus
Neptunus bevindt zich nog steeds in het sterrenbeeld Vissen – Pisces. De planeet heeft een helderheid van magnitude 7,9.
De sterrenhemel in mei 2023
De sterrenhemel boven de noordelijke horizon
Halverwege de Poolster en de noordelijke horizon zien we het W-vormige sterrenbeeld Cassiopeia. Linksonder Cassiopeia het sterrenbeeld Perseus en rechtsboven Cassiopeia het sterrenbeeld Cepheus. Boven Cepheus kronkelt het lastig te herkennen lijf van het sterrenbeeld Draak – Draco.
De sterrenhemel boven de oostelijke horizon
eze maand bevindt het sterrenbeeld Hercules zich hoog boven de oostelijke horizon. Het is een groot sterrenbeeld met niet erg heldere sterren en dat maakt het lastig te herkennen. In het zuidoosten kunnen we al de sterren van het sterrenbeeld Slangendrager – Ophiuchus zien en in het noordoosten staat Deneb van het sterrenbeeld Zwaan – Cygnus ook laag boven de horizon. In het oosten ook de fraaie boog sterren van het sterrenbeeld Noorderkroon – Corona Borealis en het sterrenbeeld Lier – Lyra dat hoog aan de hemel staat.
De sterrenhemel boven de zuidelijke horizon
De steelpan van het sterrenbeeld Grote Beer – Ursa Major is goed te herkennen. Trek vanuit de kromming van de staart van de beer een denkbeeldige lijn door. Je komt dan bij de heldere oranjerode ster Arcturus van het sterrenbeeld Ossenhoeder – Boötes. Trek je de lijn nog verder door dan kom je bij de heldere ster Spica van het sterrenbeeld Maagd – Virgo. Links onder Spica is het sterrenbeeld Weegschaal – Libra zichtbaar. Dit sterrenbeeld bevat geen heldere sterren dus een donkere nacht is wel aan te raden. Rechtsonder Spica het opvallende sterrenbeeld Raaf – Corvus.
De sterrenhemel boven de westelijke horizon
De sterrenhemel boven je hoofd
Deze maand staat het sterrenbeeld Grote Beer – Ursa Major bijna pal boven je hoofd. Ook het sterrenbeeld Kleine Beer – Ursa Minor en Draak – Draco staan zeer hoog aan de sterrenhemel. Onder de staart van de Grote Beer zien we het kleine sterrenbeeldje Jachthonden – Canes Venatici.
