De sterrenhemel van oktober 2023
Kaart van de actuele sterrenhemel
De positie van de kaart is voor Geleen, de huidige thuisbasis van Kuuke, maar de kaart is ook goed bruikbaar voor andere delen van Nederland.
Gebruik:
- Klik op de datum/tijd om deze te veranderen
- Klik op de coördinaten om een andere locatie te kiezen
- Klik en sleep op de kaart om een ander deel van de sterrenhemel te bekijken
- Klik op de kaart en druk dan op ? op je toetsenbord om een lijst te krijgen met alle commando’s die je m.b.v. het toetsenbord kan uitvoeren
Waarnemen
De Maan in oktober 2023
| Maanfase | Datum | Tijd | Afstand tot de Aarde (km) |
|---|---|---|---|
| Laatste kwartier | 6 oktober 2023 | 15:49:01 | 398.249 |
| Nieuwe Maan | 14 oktober 2023 | 19:55:08 | 397.240 |
| Eerste Kwartier | 22 oktober 2023 | 05:30:13 | 366.360 |
| Volle Maan | 28 oktober 2023 | 22:24:27 | 373.820 |
Zie ook Kuuke’s Maan kalender
- 2 oktober: de maan passeert op 3,4° te noorden van Jupiter in het sterrenbeeld Ram – Aries. De planeet heeft een helderheid van magnitude -2,8. Later op de dag passeert de Maan op 2,9° ten noorden van Uranus. Die planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 5,7.
- 4 oktober: de Maan 9,4° ten noorden van Aldebaran.
- 7 oktober: een dag na Laatste Kwartier kunnen we de Maan 1,4° ten zuiden van Pollux in het sterrenbeeld Tweelingen – Gemini zien.
- 10 oktober: de smalle maansikkel bevindt zich 4,2° te noorden van Regulus in het sterrenbeeld Leeuw – Leo en later op de dag bevindt de Maan zich 6,5° ten noorden van Venus.
- 14 oktober: Nieuwe Maan en in o.a. Noord-, Midden- en Zuid-Amerika is er een ringvormige zonsverduistering zichtbaar. Later op de dag bevindt de Maan zich 2,4° ten noorden van Spica in het sterrenbeeld Maagd – Virgo.
- 18 oktober: de Maan 0,8° te noorden van Antares in het sterrenbeeld Scorpius – Schorpioen.
- 24 oktober: de Maan 2,8° ten zuiden van Saturnus. Dit speelt zich af in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius.
- 29 oktober: een dag na Volle Maan kunnen we onze wachter 3,1° ten noorden van Jupiter zien.
- 30 oktober: de Maan 2,9° te noorden van Uranus.
- 31 oktober: de Maan passeert op 9,4° ten noorden van Aldebaran.
De Jagersmaan
Op het noordelijk halfrond in Europa was oktober de maand waarin mensen zich voorbereidden op de komende winter. Ze deden dit door te jagen, vee te slachten en het vlees te conserveren. Dit zorgde ervoor dat de Volle Maan in oktober bekend werd als de jagersmaan. Elke drie jaar echter, als de eerste Volle Maan na de herfst-equinox niet in september viel maar ook in oktober dan was dit ook nog eens de oogstmaan. De Volle Maan in oktober stond ook bekend als de maan waarin het gras afsterft” en de Bloed of Sanguine Maan.
In de Nieuwe Wereld (de Verenigde Staten) was er een grote verscheidenheid aan namen. Velen waren gerelateerd aan de veranderingen in de herfst, zoals de “Bladvallende Maan” of gewoon “Herfstmaan”. Voor de Algonquin van het noordoosten en het gebied rond de Grote Meren was het de “Witte Vorst op het Gras Maan”. De Assiniboine van de Noordelijke Vlakten hadden er een heel andere naam voor. Voor hen was het de “Verbindt beide zijden Maan”.
Zichtbaarheid van het International Space Station
De volgende link geeft je een tabel voor de zichtbaarheid van het International Space Station (externe link, opent in nieuw venster, NASA-website) voor de komende dagen. De gegeven tijden gelden strikt genomen voor Maastricht.
De planeten in oktober 2023
Mercurius
Mercurius bevindt zich dicht bij de Zon en gaat verloren in de ochtendschemering, misschien is de planeet de eerste dagen van de maand nog even zichtbaar. De planeet is op 20 oktober in bovenconjunctie met de Zon.
Venus
Venus bevindt zich in het sterrenbeeld Leeuw – Leo en is ’s ochtends voor zonsopkomst zichtbaar. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude -4,7 tot -4,4 aan het einde van de maand. De planeet is nog steeds prominent zichtbaar ’s ochtends in het oosten.
Mars
Mars is deze maand niet te zien.
Jupiter
Jupiter bevindt zich in het sterrenbeeld Ram – Aries en heeft een visuele helderheid van magnitude -2,8 tot -2,9. De planeet nadert zijn oppositie met de Zon en is al een groot deel van de nacht zichtbaar.
Saturnus
Saturnus bevindt zich in het sterrenbeeld Waterman – Aquarius. De planeet s de gehele avond en een groot deel van de nacht zichtbaar. Tegen het einde van de maand gaat de planeet omstreeks 3 uur onder.
Uranus
Uranus is nog steeds in het sterrenbeeld Ram – Aries te vinden. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 5,8.
Neptunus
Neptunus tenslotte is in het sterrenbeeld Vissen – Pisces te vinden. De planeet heeft een visuele helderheid van magnitude 7,8.
De sterrenhemel in oktober 2023
| Datum | Tijd | Gebeurtenis |
|---|---|---|
| 01 | In Australië gaat de zomertijd in | |
| 02-10 – 07-11 | Activiteit van de meteorenzwerm der Orioniden | |
| 02 | 05:20 | Jupiter 3,4° ten zuiden van de Maan |
| 02 | 19:15 | Uranus 2,9° ten zuiden van de Maan |
| 04 | 03:46 | Aldebaran 9,4° ten zuiden van de Maan |
| 06 – 10 | Activiteit van de meteorenzwerm der Draconiden | |
| 06 | 15:49 | Laatste Kwartier |
| 07 | 13:02 | Pollux 1,4° ten noorden van de Maan |
| 08 – 09 | Maximum der Draconiden | |
| 10 | Maximum der Zuidelijke Tauriden | |
| 10 | 05:42 | De Maan in zijn apogeum op 405.426 kilometer van de Aarde |
| 10 | 11:20 | Regulus 4,2° ten zuiden van de Maan |
| 10 | 11:44 | Venus 6,5° ten zuiden van de Maan |
| 14 | 11:33 | Mercurius 0,7° ten noorden van de Maan |
| 14 | 19:55 | Nieuwe Maan |
| 14 | 19:59 | Ringvormige zonsverduistering |
| 15 | 00:07 | Spica 2,4° ten zuiden van de Maan |
| 15 | 18:17 | Mars 1,0° ten noorden van de Maan |
| 18 | 15:53 | Antares 0,8° ten zuiden van de Maan |
| 20-10 – 10-12 | Activiteit van de Noordelijke Tauriden | |
| 20 | 07:38 | Mercurius in bovenconjunctie met de Zon |
| 21 | Maximum van de meteorenzwerm der Orioniden | |
| 22 | 05:30 | Eerste Kwartier |
| 24 | 01:14 | Venus op zijn grootste elongatie ten westen van de Zon (46,4°) |
| 24 | 09:56 | Saturnus 2,8° ten noorden van de Maan |
| 26 | 03:23 | Neptunus 1,5° ten noorden van de Maan |
| 26 | 05:02 | De Maan in zijn perigeum op 364.872 kilometer van de Aarde |
| 28 | 22:13 | Gedeeltelijke maansverduistering |
| 28 | 22:24 | Volle Maan |
| 29 | 03:00 | Einde Europese zomertijd |
| 29 | 09:14 | Jupiter 3,1° ten zuiden van de Maan |
| 29 | 18:00 | Mars 0,4° ten noorden van Mercurius |
| 30 | 02:53 | Uranus 2,9° ten zuiden van de Maan |
| 31 | 11:28 | Aldebaran 9,4° ten zuiden van de Maan |
De sterrenhemel boven de noordelijke horizon
Vrij laag boven de horizon vinden we deze maand het sterrenbeeld Grote Beer – Ursa Major. Verleng de twee sterren die de zijkant van de pan vormen en je komt bij de Poolster aan. Het lange lijf van het sterrenbeeld Draak – Draco kronkelt tussen de beide beren door. Boven de Poolster zien we nog het sterrenbeeld Cepheus.
De sterrenhemel boven de oostelijke horizon
Laag boven de oostelijke horizon komen de sterren die het sterrenbeeld Stier – Taurus vormen al weer op. Het sterrenbeeld is te herkennen aan de heldere oranjerode ster Aldebaran die het oog van de stier vormt. Tussen de Pleiaden en Cassiopeia bevindt zich de boog sterren die het sterrenbeeld Perseus vormen. Linksboven de stier bevindt zich het sterrenbeeld Voerman – Auriga met de heldere ster Capella. Laag in het noordoosten zien we het sterrenbeeld Tweelingen – Gemini.
De sterrenhemel boven de zuidelijke horizon
Laag boven de zuidelijke horizon zien we de heldere ster Fomalhaut van het sterrenbeeld Zuidervis – Piscis Austrinus. Hoger boven de horizon het grote Herfstvierkant van het sterrenbeeld Pegasus. Verder zijn er deze maand geen heldere sterrenbeelden te vinden in het zuiden. We kunnen op een donkere maanloze nacht nog de sterrenbeelden Cetus – Walvis, Steenbok – Capricornus, Waterman – Aquarius en Vissen – Pisces zien.
De sterrenhemel boven de westelijke horizon
In het westen verdwijnt het sterrenbeeld Slangendrager – Ophiuchus al onder de horizon. Ook Hercules en de Noorderkroon – Corona Borealis staan al lager aan de hemel. Dit geldt niet voor de Zomerdriehoek. De heldere sterren Wega van het sterrenbeeld Lier – Lyra, Deneb van het sterrenbeeld Zwaan – Cygnus en Altaïr van het sterrenbeeld Arend – Aquila zijn nog steeds goed waar te nemen.
De sterrenhemel boven je hoofd
Het sterrenbeeld Cassiopeia staat deze maand zeer hoog aan de hemel. Cassiopeia wordt vergezeld door haar familieleden Cepheus en Andromeda. Tijdens een donkere maanloze nacht kan je het sterrenbeeld Hagedis – Lacerta eens proberen te vinden.
Meteoren
Deze maand zijn er drie meteorenzwermen actief: een grote en drie kleinere zwermen. De belangrijkste is die van de Orioniden. Net zoals de
De zwakke meteorenzwerm van de Zuidelijke Tauriden vertoont vaak heldere vuurballen. Deze zwerm heeft zijn maximum op 10 – 11 oktober. Het maximum van de Zuidelijke Tauriden valt samen met het laatste Kwartier en Nieuwe Maan en dat is gunstig. Tegen het einde van de maand, omstreeks 20 oktober, worden ook de Noordelijke Tauriden actief. Deze zwerm heeft zijn maximum in november. De moederkomeet van de beide Tauridenzwermen is komeet 2P/Encke. Deze komeet heeft de kortste omlooptijd (3,3 jaar) van alle belangrijke kometen. Beide kometenzwermen vertonen relatief langzame en heldere meteoren.
Een andere kleine meteorenzwerm, de Draconiden, is actief vanaf 6 oktober en heeft zijn maximum op 8 – 9 oktober. Ofschoon er tijdens het maximum slechts een tiental meteoren zijn te verwachten zijn de omstandigheden rond het Laatste Kwartier wel gunstig.
