Astronomisch Nieuws

De Subaru Telescoop vindt 1800 exploderende sterren

Subaru ontdekt 1800 supernova's
Enkele van de in het onderzoek gevonden supernovae. Van iedere supernova zijn er drie afbeeldingen: voor en na de explosie en de supernova zelf. Credit: N. Yasuda et al.

Door het combineren van ’s werelds krachtigste digitale camera’s met een telescoop die, vergeleken met andere grote telescopen, een groot beeldveld heeft, hebben astronomen uit Japan ongeveer 1800 nieuwe supernovae weten te vinden. Onder deze supernovae ook 58 Type Ia supernovae die meer dan 8 miljard lichtjaar van ons zijn verwijderd. De resultaten van dit onderzoek werden op 30 mei 2019 gepubliceerd.

Supernova is de naam die we geven aan een exploderende ster aan het eind van haar leven. Een dergelijke ster wordt vaak even helder als het sterrenstelsel waarin die zich bevindt. Een supernova kan wel een miljoen maal helderder worden dan onze Zon. Die helderheid kan een maand tot wel een half jaar aanhouden alvorens de supernova weer afzwakt. Voor astronomen zijn supernovae van het Type Ia belangrijk omdat ze gebruikt kunnen worden om de afstanden tot sterren te berekenen. Dit is weer relevant voor astronomen die de uitdijing van het heelal willen bepalen.

De laatste jaren zijn astronomen supernovae gaan vinden die vijf tot tienmaal helderder zijn dan de Type Ia supernovae. Ze worden Super Luminous Supernovae genoemd en veel astronomen proberen meer te leren over deze sterren. De ongebruikelijke helderheid maakt het voor astronomen mogelijk om ze in de verste uithoeken van het heelal te vinden. Normaal zijn supernovae op hele grote afstanden veel te zwak om te kunnen zien. Ver weg betekent in de astronomie terug in de tijd en dus naar de begindagen van het heelal. Het bestuderen van dit soort sterren zou ons dus heel veel kunnen leren over de allereerste, zware sterren die kort na de Oerknal zijn ontstaan.

Supernovae komen maar zeer zelden voor en er zijn slechts een handjevol telescopen op Aarde in staat om scherpe opnames te maken van die verre sterren. Om de kans op het waarnemen van een supernova te vergroten heeft een team onderzoekers onder leiding van professor Naoki Yasuda van het Kavli Institute for the Physics and Mathematics of the Universe samen met onderzoekers van de Tohuku Universiteit, de Konan Universiteit, het National Astronomical Observatory van Japan en de School of Sciences van de Universiteit van Japan gebruik gemaakt van de Subaru Telescope.

Met de Subaru Telescope kunnen scherpe sterbeelden worden verkregen en gecombineerd met de Hyper Suprime-U camera kan de heel groot gebied aan de sterrenhemel in een keer worden gefotografeerd. De Hyper Suprime-U camera is uitgerust met een CCD van maar liefst 870 megapixel.

In een periode van zes maanden werden er in intervallen opnames gemaakt van hetzelfde gebied aan de sterrenhemel. Op die manier konden astronomen nieuwe supernovae identificeren. Ze keken naar sterren die plotseling veel helderder waren geworden voordat ze weer geleidelijk aan uitdoofden.

Het resultaat van deze 6 maanden durende studie waren 5 SLS’s en ongeveer 400 Type Ia supernovae. Acht en vijftig van deze Type Ia supernovae bevonden zich meer dan 8 miljard lichtjaar van de Aarde. Ter vergelijking: de Hubble Space Telescope heeft ongeveer 10 jaar nodig gehad om in totaal 50 supernovae te vinden die zich meer dan 8 miljard lichtjaar van de Aarde bevonden.

De combinatie van de Subaru Telescope en de Hyper Suprime-U camera heeft onderzoekers al geholpen bij het maken van een driedimensionale kaart van donkere materie en bij het waarnemen van hele oude zwarte gaten. Het nieuwe onderzoek toont aan dat het instrument uitermate geschikt is voor het zoeken naar zeer ver verwijderde supernovae, aldus professor Yasuda.

De volgende stap zal zijn om de gegevens te gebruiken voor een nauwkeurigere berekening van de uitdijing van het heelal en het bestuderen hoe donkere energie in de loop van de geschiedenis van het heelal is veranderd.

Het onderzoek werd gepubliceerd in de Publications of the Astronomical Society of Japan.

Bron: ipmu.jp

 

Eerste publicatie: 3 juni 2019