Asteroïden

De top-10 weetjes over asteroïden

Asteroïde Vesta
Vesta is in grootte het derde object in de asteroïdengordel tussen Mars en Jupiter (credit: DLR/JPL/Nasa)

 

Als je alle asteroïden samen pakt tot een bal dan is die kleiner dan onze Maan, met uitzondering van eentje…

Ter gelegenheid van Asteroid Day op 30 juni 2018 heeft de NASA een lijstje samengesteld met 10 weetjes over asteroïden die jij misschien nog niet kent.

1. Hun plek in de ruimte
Asteroïden zijn vernoemd door de Engelse astronoom William Herschel naar de Griekse uitdrukking voor “sterachtig”. Het zijn rotsachtige luchtloze werelden die te klein zijn om voor planeten door te gaan. Wat ze in grootte te kort komen maken ze in aantal ruimschoots goed. Astronomen schatten dat er in de asteroïdengordel tussen Mars en Jupiter 1,1 tot 1,9 miljoen asteroïden zijn met een grootte van 1 kilometer of meer. Er zijn miljoenen asteroïden die kleiner zijn. Ze variëren in grootte van 529 kilometer – Vesta – tot slechts enkele tientallen centimeters.

2. Samenstelling
Asteroïden worden meestal in drie verschillende groepen verdeeld: koolstofrijke asteroïden, silicaatrijke asteroïden en metaalrijke asteroïden, maar er zijn ook combinaties mogelijk. Waarom verschillende types? Dat heeft te maken met hoe ver weg van de Zon ze zijn ontstaan. Sommige hebben te maken gehad met hoge temperaturen en zijn gedeeltelijk gesmolten waardoor ijzer naar het centrum zakte en vulkanische lava naar het oppervlak werd getransporteerd. Vesta is een goed voorbeeld van een dergelijke asteroïde.

Eros, gefotografeerd door de NEAR-sonde (NASA)
Eros, gefotografeerd door de NEAR-sonde (NASA)

3. Meestal klein
Als alle asteroïden tot een bal worden samengevoegd dan is die bal nog steeds veel kleiner dan onze eigen Maan.

4. Maar is er één grote
In 1801 ontdekte de Italiaanse priester en astronoom Guiseppe Piazzi de allereerste en grootste asteroïde Ceres. Ceres draait binnen de baan van Mars en Jupiter om de Zon. Ceres is zo groot dat de massa ongeveer gelijk is aan 1/4-de van de geschatte totale massa van alle asteroïden in de asteroïdengordel. Ceres is tegenwoordig geclassificeerd als een dwergplaneet.

5. Op weg naar een metalen wereld
In 2022 zal de NASA een missie lanceren naar de asteroïde Psyche. Deze asteroïde bestaat volledig uit metaal. Het is vermoedelijk de kern van een vroege planeet. In oktober 2021 zal de Lucy-missie voor het eerst een bezoek brengen aan de Trojaanse asteroïden die in dezelfde baan als Jupiter om de Zon draaien.

6. Aardscheerders
De term aardscheerder is niet helemaal correct want de meeste van deze objecten komen helemaal niet in de buurt van de Aarde. Per definitie is een aardscheerder een asteroïde die binnen een afstand van 44 miljoen kilometer van de baan van de Aarde kan komen. Per 19 juni 2017 waren er 16209 aardscheerders bekend waarvan er 1803 als potentieel gevaarlijk zijn geclassificeerd. Dat zijn de asteroïden die mogelijk ooit een gevaar voor de Aarde kunnen opleveren.

7. Raak!
Gemiddeld eenmaal per jaar raakt een asteroïde met de grootte van een flinke auto de atmosfeer van de Aarde en zorgt daar voor een indrukwekkende vuurbal maar verbrand voordat hij de grond bereikt.

8. We houden ze in de gaten
Asteroïden worden constant vanaf de Aarde in de gaten gehouden. We hebben daarvoor o.a. de Pan-STARSS, de Catalina Sky Survey en de ATLAS die constant de hemel afspeuren op zoek naar nieuwe aardscheerders. NASA heeft ook een klein infrarood observatorium in een baan om de Aarde draaien speciaal om aardscheerders en kometen te detecteren: de NEOWISE. Deze ruimtesonde kan asteroïden ook karakteriseren.

9. Vriendjes
Ongeveer 1/6-de van de bekende asteroïdenpopulatie heeft een kleine begeleider (er zijn er zelfs met twee maantjes gevonden). De eerste ontdekking van een asteroïde met een maan was in 1993. Dat was de asteroïde Ida en zijn maantje Dactyl.

10. Bezoekers van de Aarde
Er zijn al verschillende ruimtesondes naar asteroïden gestuurd. De NEAR Shoemaker landde in 2001 op de asteroïde Eros en de DAWN van de NASA was in 2011 de eerste ruimtesonde die in een baan om een asteroïde kwam In 2005 landde de Japanse Hayabusa op de asteroïde Itokawa. Op dit moment is de OSIRIS-Rex op weg naar de asteroïde Bennu. Deze ruimtesonde zal materiaal van Bennu mee terug nemen naar de Aarde.

 

Eerste publicatie: 29 juni 2018

Meer over Asteroïden