Waarnemen

De Winterdriehoek

De Winterdriehoek in december
De Winterdriehoek in december. De kaart is gemaakt voor 15 december 22 hr.

De Winterdriehoek is een asterisme dat wordt gevormd door de heldere sterren Betelgeuze van het sterrenbeeld Orion, Procyon van het sterrenbeeld Canis Minor – Kleine Hond en Sirius van het sterrenbeeld Canis Major – Grote Hond. Op het noordelijk halfrond is de Winterdriehoek gedurende de wintermaanden van december tot januari goed zichtbaar.

De Winterdriehoek is veel kleiner dan de Zomerdriehoek die bestaat uit de sterren Wega, Altaïr en Deneb en verdwijnt in het niet bij de grote Winterzeshoek die zich in hetzelfde gebied van de sterrenhemel bevindt.

Sterren

De drie sterren die de Winterdriehoek vormen behoren tot de helderste sterren die we vanaf de Aarde kunnen zijn. Sirius heeft een visuele helderheid van magnitude -1,46 en is daarmee de helderste ster aan de hemel. Sirius is eigenlijk een dubbelster bestaande uit Sirius A, een heldere hoofdreeksster van spectraalklasse A en Sirius B, een zwakke witte dwerg van spectraalklasse D. De afstand tussen de beide sterren varieert tussen 8,2 en 31,5 Astronomische Eenheden. Sirius is zo helder omdat de ster dicht bij ons staat. De afstand tot Sirius bedraagt slechts 8,6 lichtjaar. Het is in afstand de zevende meest nabije ster tot de Zon.

Procyon heeft een visuele helderheid van magnitude 0,34. De ster bevindt zich op een afstand van 11,4 lichtjaar. Het is in afstand de 16-de ster tot de Zon en in helderheid de achtste ster aan de sterrenhemel. Ook Procyon is een dubbelster. Procyon A is een witte hoofdreeksster van spectraalklasse F en Procyon B is een witte dwerg van spectraalklasse D. De naam Procyon stamt van het oude Griekse Προκύων, wat “voor de hond” betekent. Dit duidt op het feit dat Procyon net voor Sirius, de Hondsster, opkomt.

De Winterdrieohoek in januari
De Winterdriehoek in januari. De kaart is gemaakt voor 15 januari 22 hr.

Betelgeuze is in helderheid de tiende ster aan de hemel. De ster heeft een visuele helderheid die varieert tussen magnitude 0,2 en 1,2. Betelgeuze bevindt zich op een afstand van ongeveer 643 lichtjaar dus de ster ligt niet direct om de hoek. Dat is maar goed ook want Betelgeuze staat op het punt om binnen enkele miljoenen jaren als supernova te exploderen. De ster is van spectraalklasse M en heeft een straal tussen 950 en 1200 * de Zon. De naam stamt af van het Arabische Ibt al-Jauzā’, wat de “hand van Orion” betekent.

De drie sterren van de Winterdriehoek zijn gemakkelijk te herkennen omdat ze zich in de buurt van de gordel van Orion bevinden. Deze gordel is één van de opvallendste asterismes in de wintermaanden. Betelgeuze, de linkerschouder van Orion, is de rode ster boven Alnitak, de meest oostelijke ster van de gordel. Sirius van worden gevonden door een lijn te trekken vanuit de drie gordelsterren richting zuidoosten en Procyon vinden we rechtsboven Sirius.

De Winterdriehoek in februari
De Winterdriehoek in februari. De kaart is gemaakt voor 15 februari 22 hr.

Deep Sky objecten in de buurt van de Winterdriehoek

De Winterdriehoek kan gebruikt worden om verschillende mooie deep sky objecten te vinden die zich in dit gebied van de hemel bevinden. Onder andere Messier 50, de Konus nevel en de Kerstboom sterrenhoop(NGC 2264) in het sterrenbeeld Monoceros – Eenhoorn, Messier 41, NGC 2362 (de Tau Canis Majoris sterrenhoop) en NGC 2360 (Caroline’s sterrenhoop) en de open sterrenhopen Messier 46, Messier 47 en Messier 93 in het sterrenbeeld Puppis en Messier 48 in het sterrenbeeld Hydra – Waterslang.

Laatste bewerking: 21 maart 2016