Zonnestelsel Nieuws

De Zon blaast een enorme zonnevlam richting de Aarde

De geladen deeltjes die verband houden met de vlam kunnen vandaag, 29 oktober, de Aarde bereiken.

X1 zonnevlam van 28 oktober 2021
Dit filmpje, samengesteld uit opnames van het Solar Dynamics Observatory van de NASA, toont de X1-klasse zonnevlam van 28 oktober 2021. Credit: NASA/SDO and the AIA, EVE, and HMI science teams.

Donderdag, 28 oktober blies de Zon de sterkste zonnevlam tot nu toe van deze cyclus de ruimte in. Deze zonnevlam is ingedeeld in klasse X1 (de hoogste klasse), had om 17:35 uur Nederlandse tijd zijn maximum. Deze zonnevlam zorgde voor een tijdelijke maar sterke verstoring op radiogolflengtes op het toen nog naar de Zon toe gerichte deel van onze planeet.

De zonnevlam veroorzaakte een bijbehorende cornal mass ejection (CME oftewel een plasmawolk). Dit is een enorme uitbarsting van geladen deeltjes. Deze geladen deeltjes zullen zaterdag of zondag de Aarde bereiken. Ze kunnen dan zorgen voor sterke poollichten en mogelijk ook satelliet-gebaseerde communicatie verstoren.

Zonnevlammen zijn enorme uitbarstingen van straling van de Zon die geladen deeltjes de ruimte in sturen. Zonnevlammen worden volgens een letterindeling geclassificeerd. C-stormen zijn relatief zwak, M-uitbarstingen zijn gemiddeld en X-klasse uitbarstingen zijn het sterkst.

Het cijfer achter de letter geeft meer informatie over de sterkte. Zo is een X2 twee keer sterker dan een X1 en is een X3 drie keer sterker, etc. Zonnevlammen van X10 en sterker worden beschouwd als zeer ongebruikelijk.

Als deze uitbarstingen naar de Aarde toe zijn gericht dan kunnen de X-klasse zonnevlammen zorgen voor sterke poollichten en kunnen ze radioverkeer en satellietcommunicatie verstoren. Ze kunnen ook vergezeld gaan van een enorme uitbarsting van geladen deeltjes, dat wordt een coronal mass ejection genoemd (CME, oftewel een plasmawolk). Dergelijke uitbarstingen sturen geladen deeltjes met een snelheid van 1,6 miljoen kilometer per uur de ruimte in en ze hebben een paar dagen nodig om de Aarde te bereiken.

De zonnevlam van 28 oktober ging vergezeld van een CME. Deze zonnevlam was afkomstig van de zonnevlekkengroep AR2887 die momenteel midden op de Zon richting de Aarde zichtbaar is. Deze zonnevlek was al verantwoordelijk voor twee gemiddelde M-klasse uitbarstingen eerder op de dag.

Een nieuwe actieve zonnevlek, AR2891, vuurde onlangs ook al een M-klasse zonnevlam de ruimte in. Deze zonnevlek is, gezien vanaf de Aarde, naar het midden van de Zon aan het draaien. Dit duurt ongeveer twee weken.

De  Zon is nog niet zo heel erg lang geleden begonnen aan een nieuwe activiteitscyclus die 11 jaar duurt. De huidige cyclus, nummer 25, begon in december 2019.

Eerste publicatie: 29 oktober 2021
Bron: NASA, spaceweather, space.com