Dode NASA-satelliet keerde boven de Beringzee terug op Aarde

Een 2,5 ton zware defecte satelliet is op 9 januari boven de Beringzee, nabij de Aleoeten, gecrasht. Hoewel het meeste van de satelliet in de atmosfeer is verbrand zegt NASA dat sommige delen het oppervlak hebben bereikt.

NASA zegt dat zijn Earth Radiation Budget Satellite (ERBS) om 00:04 uur Nederlandse tijd terugkeerde in de aardse atmosfeer. De onderzoekssatelliet van ongeveer 2700 kilogram had de afgelopen 38 jaar in een lage baan om de aarde doorgebracht en werd op 5 oktober 1984 door de spaceshuttle Challenger in de ruimte uitgezet. De ERBS-missie zou maar twee jaar duren maar het werd een carrière van 21 jaar. Pas in 2005 werd de satelliet met pensioen gestuurd.

Terwijl de ERBS in bedrijf was verzamelde de sonde gegevens over de energiehuishouding van de Aarde. Dat wil zeggen de balans tussen de hoeveelheid zonne-energie die de planeet ontvangt en de hoeveelheid die de Aarde terugstraalt naar de ruimte. Drie instrumenten aan boord van de ruimtesonde werden gebruikt om stratosferische concentraties van waterdamp, ozon, stikstof, stikstofdioxide en verschillende aerosolen te meten. ERBS heeft ons begrip van de gezondheid van het klimaat en de ozonlaag vergroot en de sonde heeft rechtstreeks bijgedragen aan de goedkeuring van de Montreal Protocol-overeenkomst uit 1987 die het gebruik van schadelijke chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK’s) beperkt, aldus NASA.

NASA verwachtte dat een groot deel van de satelliet zou verbranden terwijl die door de atmosfeer afdaalde maar dat sommige componenten de terugkeer zouden overleven, aldus een eerdere verklaring. Een eerdere versie van dat bericht schatte de kans dat potentieel schadelijk puin de grond zou bereiken op 1 tot 9400. Er zijn geen meldingen van letsel of schade als gevolg van het vallende puin.

Deze nieuwste terugkeer van een satelliet vertegenwoordigt de oude manier van doen, zowel wat betreft de tijd die de satelliet nodig had om na zijn pensionering uit zijn baan te komen als het risico dat het vormde voor mensen op de grond. In september 2022 keurde de Amerikaanse Federal Communications Commission een nieuwe vijfjarige regel goed voor het uit zijn baan halen van dode satellieten, een maatregel die bedoeld is om de hoeveelheid ruimteafval te verminderen en de kans op botsingen in de ruimte te minimaliseren. Bovendien stelt een update uit 2019 van de standaardpraktijken van de Amerikaanse overheid voor het beperken van orbitaal puin dat het “risico op menselijk letsel door overlevende componenten” minder dan 1 op 10.000 zou moeten zijn.

ERBS schendt beide regels maar dit beleid was duidelijk nog niet van kracht toen ERBS in 1984 werd gelanceerd; dit soort dingen zijn te verwachten voor oudere ruimtesondes, zij het in afnemende mate. Of in ieder geval voor aanbieders van satellieten en lanceringen die zich aan deze richtlijnen houden, of ze nu nationaal of internationaal zijn. China heeft zijn Lange Mars 5B-raket inderdaad zo ontworpen dat hij geen gecontroleerde terugkeer kan uitvoeren – een beslissing die nu bij vier verschillende gelegenheden mensenlevens en eigendommen heeft bedreigd, de meest recente was in november 2022.

Eerste publicatie: 9 januari 2023
Bron: NASA