Astronomisch Nieuws

Duitse röntgentelescoop eROSITA maakt zijn eerste foto’s

De Grote Magelhaanse Wolk door de eROSITA
Deze afbeelding toont de Grote Magelhaanse Wolk. De afbeelding is gemaakt door alle zeven de spiegelmodules van de telescoop te gebruiken. De opnames werden op 18 en 19 oktober 2019 gemaakt. Credit: © F. Haberl, M. Freyberg and C. Maitra; MPE/IKI)

De eerste afbeeldingen die de naar donkere energie speurende röntgentelescoop heeft gemaakt zijn vrijgegeven. Het zijn spectaculaire opnames. Op 22 oktober 2019 werden de eerste afbeeldingen van de eROSITA via het Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics (MPE) aan het grote publiek getoond. Het zijn de “first light” afbeeldingen die zijn gemaakt met combinaties van alle zeven de Wolter-1 spiegels van de telescoop die de sterrenhemel met dedicated CCD camera’s afspeuren.

Opname van A3391/3395 door de eROSITA
Deze afbeelding van eROSITA toont A3391/3395, het zijn twee sterrenstelsels die met elkaar in botsing zijn. Ze zijn ongeveer 800 miljoen lichtjaar van de Aarde verwijderd. De afbeelding is gemaakt door opnames van alle zeven spiegels te combineren. De opnames werden op 17 oktober 2019 gemaakt. (Image credit: T. Reiprich (University of Bonn), M. Ramos-Ceja (MPE), F. Pacaud (University of Bonn), D. Eckert (University of Geneva), J. Sanders (MPE), N. Ota (University of Bonn), E. Bulbul (MPE), V. Ghirardini (MPE), MPE/IKI)

De eROSITA van het Duitse ruimtevaartagentschap DLR, die sinds 13 oktober 2019 in bedrijf is, maakt gecombineerde röntgenopnames van de nachtelijke sterrenhemel. Onder deze afbeeldingen  de grote Magelhaanse Wolk en A3391/3395, een paar met elkaar in botsing zijnde sterrenstelsel die ongeveer 800 miljoen lichtjaar van de Aarde zijn verwijderd.

De eerste opnames tonen de ware schoonheid van het verborgen heelal, aldus Peter Predehl. Hij is hoofdonderzoeker van de eROSITA. Om hun wetenschappelijke doel te bereiken moeten ze genoeg gevoeligheid hebben om de meest verre clusters van sterrenstelsels. De eerste opnames tonen aan dat dit het geval is. De onderzoekers verwachten overigens dat ze er nog veel meer uit kunnen halen.

Tussen de CCD-camera’s van de telescoop en zeven spiegelmodules is het observatorium uiterst gevoelig. “Het potentieel voor nieuwe ontdekkingen is immens groot. Nu kunnen we de vruchten plukken van meer dan 10 jaar werk”, voegt Predehl eraan toe.

Als bewijs van de gevoeligheid van het instrument heeft eROSITA enkele interessante details in de LMC kunnen vastleggen, waaronder resten van de supernova SN 1987A en een aantal voorgrondsterren en verre actieve galactische kernen. De hoogst gevoelige eROSITA-telescoop zal niet alleen wetenschappers helpen gedetailleerde beelden van kosmische objecten zoals sterren en diffuus gas te maken, maar het kan ook het onderzoek van donkere energie steunen.

“Dit is een droom die uitkomt. Wij weten nu dat eROSITA op zijn belofte kan nakomen en een kaart van de gehele röntgenhemel met ongekende diepte en detail tot stand brengen,” aldus Andrea Merloni, eROSITA projectwetenschapper, in dezelfde verklaring. “De waarde van de nalatenschap zal enorm zijn”, voegde Meroni eraan toe. “Naast de prachtige beelden zoals we die vandaag laten zien, zullen er nog jaren catalogi van miljoenen exotische hemellichamen zoals zwarte gaten, sterrenstelselclusters, neutronensterren, supernovae en actieve sterren worden gebruikt door astronomen.

eROSITA, die op 13 juli 2019 samen met de Spektrum-Röntgen-Gamma (Spektr-RG)-satelliet aan boord van een Protonraket van het Baikonour Cosmodrome in Kazachstan werd gelanceerd, maakt deel uit van Spectrum Röntgen Gamma (SRG), een Russisch-Duitse astrofysische waarnemingsmissie, waar ook de Russische ART-XC-telescoop deel van uitmaakt.

 

Eerste publicatie: 28 oktober 2019
Bron: diverse persberichten