Eerste foto van het zwarte gat in het centrum van de Melkweg
De nieuwe afbeelding die is gemaakt door het samenwerkingsverband van de Event Horizon Telescope toont een gebied dicht bij de waarneemhorizon van Sagittarius A* (Sgr*). Dit is het 4,3 miljoen zonsmassa zware zwarte gat in het centrum van ons sterrenstelsel.
De astronomen waren verbluft door hoe goed de grootte van de ring overeenkwam met de voorspellingen van de algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein.
Deze ongekende waarnemingen hebben het begrip van wat er precies in het centrum van ons sterrenstelsel gebeurt enorm verbeterd en ze bieden nieuwe inzichten over hoe deze gigantische zwarte gaten omgaan met hun omgeving.
Sgr A* is ongeveer 27.000 lichtjaar van ons verwijderd en om er een afbeelding van te kunnen maken werd de krachtige Event Horizon Telescope opgebouwd. Deze bestaat uit acht bestaande radiosterrenwachten verspreid over de wereld. Ze worden aan elkaar gekoppeld om een planeetomspannende telescoop te vormen.
De doorbraak volgt op de vrijgave van de allereerste afbeelding van een zwart gat in 2019. Ook dit werd gedaan met de EHT. Dit zwarte gat bevindt zich in het centrum van het sterrenstelsel Messier 87. M87*, zoals het wordt genoemd, heeft een massa van 6,5 miljard zonsmassa.
Ondanks dat Sgr A* meer dan 1000 keer kleiner en minder zwaar is dan M87* lijken de beide zwarte gaten opmerkelijk veel op elkaar.
We hebben te maken met twee compleet verschillende typen sterrenstelsels en twee erg verschillende massa’s van de zwarte gaten maar in de buurt van de rand van deze zwarte gaten lijken ze verrassend veel op elkaar, aldus professor Sera Markoff die als astrofysicus is verbonden aan de universiteit van Amsterdam en tevens vicevoorzitter is van de wetenschappelijke raad van de EHT.
Het vertelt astrofysici dat de algemene relativiteitstheorie deze objecten van dichtbij bestuurt en eventuele verschillen die ze verder weg zien te wijten moeten zijn aan verschillen in het materiaal dat de zwarte gaten omringt.
Ondanks dat Sgr A* zich veel dichter bij de Aarde bevindt dan M87* was het maken van de opname veel lastiger.
Het gas in de nabijheid van de zwarte gaten beweegt even snel rond Sgr A* als om M87*. Maar waar de gassen dagen tot weken nodig hebben om rond het grotere M87* te draaien hebben ze voor een omwenteling rond Sgr A* slechts enkele minuten nodig.
Dit betekent dat de helderheid en het patroon van gas rond Sgr A* tijdens de waarnemingen met de EHT heel snel veranderde. Je kan het vergelijken met het maken van een scherpe, onbewogen foto van een jonge hond die rondjes rent achter zijn eigen staart aan.
De nieuwe EHT-resultaten zijn vandaag gepubliceerd in een speciaal nummer van de Astrophysical Journal Letters.
Eerste publicatie: 12 mei 2022
Bron: ESO
