Astronomisch Nieuws

En weer een ruimtetelescoop die is uitgevallen

En weer is er, voorlopig althans, een ruimtetelescoop uit bedrijf.

De Chandra röntgentelescoop die sinds 1999 het heelal op röntgen golflengtes bestudeerd is op woensdag 10 oktober in veilige mode gegaan. Dit laat een woordvoerder van de NASA weten.

De Chandra röntgentelescoop
Artist impression van de Chandra röntgentelescoop. Credit: NASA/CXC/SAO

In een update van 12 oktober geven NASA officials aan dat alle systemen werkten en dat alle wetenschappelijke instrumenten veilig zijn gesteld. Waarom de telescoop in veilige mode is gegaan wordt momenteel onderzocht maar mogelijk heeft het te maken met een defecte gyroscoop.

Gyroscopen zorgen er voor dat telescopen in de ruimte gedurende langere tijd zeer nauwkeurig op hun doelen kunnen worden gericht. Als het een gyroscoop is die de uitval van de Chandra heeft veroorzaakt dan is de telescoop in goed gezelschap want ook de Hubble Space Telescope van de NASA is afgelopen week door het uitvallen van een gyroscoop in veilige mode gegaan.

Chandra en Hubble zijn overigens niet de enige missie van de NASA die in de problemen zitten want ook de Kepler Space Telescope die ongeveer 70% van alle momenteel bekende exoplaneten heeft ontdekt is bijna door zijn brandstof heen. De Kepler is de laatste maanden al verschillende keren uitgeschakeld om er zeker van te zijn dat de telescoop zich nog naar de Aarde kan richten om zijn gegevens terug te sturen.

De DAWN ruimtesonde van de NASA die sinds 2015 de dwergplaneet Ceres onderzoekt is ook nagenoeg door zijn brandstof heen. DAWN zou in de loop van de maand uit kunnen vallen. DAWN heeft voor zijn bezoek aan Ceres ook de asteroïde Vesta bezocht. Het is de enige ruimtesonde die in een baan om twee verschillende objecten in ons zonnestelsel is geweest (buiten de Aarde en de Maan).

En dan zijn er ook nog problemen met de twee ouder wordende autootjes op Mars. De Opportunity houdt zich sinds 10 juni, toen een hele grote zandstorm opstak die de hele planeet omhulde, stil. De zandstorm hield het zonlicht tegen waardoor de rover zijn op zonne-energie werkende batterijen niet meer kon bijladen. De Curiosity rover heeft problemen met het geheugen van zijn computer. Curiosity is bezig over te schakelen naar zijn back-up computer.

De lijst van problemen is toeval; alle genoemde ruimtesondes zijn al lang en breed over hun houdbaarheidsdatum heen. Ze draaien al jaren in reservetijd. Bovendien zullen een aantal wel weer online komen, al zal dat met een lege brandstoftank niet meer gaan lukken.

Zo heeft de Hubble nog steeds twee werkende gyroscopen en kan die zelfs met één gyroscoop nog goed functioneren. Curiosity kan ook met de back-up computer zijn werk doen en mogelijk blaast de wind op Mars de zonnepanelen van de Opportunity schoon en laadt die uiteindelijk weer zijn batterijen op. Ook over de Chandra telescoop zijn de NASA officials zeker. Die zal nog jarenlang baanbrekend onderzoek gaan verrichten.

Eerste publicatie: 13 oktober 2018
Bron: diverse persberichten, NASA