Astronomisch Nieuws

Europese Mars Express neemt aparte wolk waar

Lijwolk op Mars
De OMEGA spectrometer aan boord van de Mars Express van de ESA maakte op 17 december 2018 vanaf een hoogte van 11.000 kilometer deze opname van een aparte wolkenformatie die regelmatig in de buurt van de vulkaan Arsia Mons ontstaat. Deze wolk van waterijs stijgt op vanaf de helling van de vulkaan en reageert op de luchtstromingen rond de vulkaan. De wolk kan gezien worden als een witte, langgerekte structuur linksonde rop de afbeelding. De wolk strekt zich westwaarts van de vulkaan uit en werpt daarbij een schaduw op het oppervlak. Credit: ESA/CNES/CNRS/IAS

Sinds 13 september 2018 heeft de Mars Express van de ESA de ontwikkeling van een langgerekte wolkenformatie in de buurt van de 20 kilometer hoge vulkaan Arsia Mons waargenomen. De vulkaan bevindt zich in de buurt van de evenaar van Mars.

Ondanks de locatie van de wolk dicht bij de vulkaan is er geen sprake van vulkanische activiteit maar gaat het om een wolk van waterijs die ontstaat als gevolg van luchtstromingen aan de lijzijde van de helling van de grote vulkaan. Een dergelijke wolk wordt door wetenschappers een lijwolk genoemd en het is een vaker voorkomend fenomeen in dit  gebied.

Op deze opname die dateert van 10 september is de wolk zichtbaar. De opname is gemaakt door de Visual Monitoring Camera (VMC) aan boord van de Mars Express. Deze ruimtesonde heeft de wolk de afgelopen weken al honderden malen gefotografeerd. De vulkaan, Arsia Mons, heeft een doorsnede van ongeveer 250 kilometer.

Op 16 oktober 2018 vond op mars de wintersolstice plaats. In de maanden voor de solstice verdween de meeste wolkenactiviteit boven de grote vulkanen zoals Arsia Mons. De top van de vulkaan is een groot deel van het Martiaanse jaar bedekt met wolken.

Van deze seizoensgebonden wolk van waterijs is bekend dat die steeds ontstaat aan de zuidwestzijde van de vulkaan. De wolk is eerder al in 2009, 2012 en 2015 door de Mars Express en andere missies waargenomen.

Het uiterlijk van de wolk varieert gedurende de dag op Mars. De wolk groeit aan in de ochtenden wijst bijna parallel aan de evenaar. De wolk kan groot genoeg worden dat-ie met behulp van grote telescopen vanaf de Aarde zichtbaar is.

Het ontstaan van wolken waterijs is gerelateerd aan de hoeveel stof in de atmosfeer. Deze opnames, die gemaakt zijn na de gigantische stofstorm die in juni en juli 2018 de gehele planeet bedekte, zullen belangrijke informatie opleveren over het effect van stof op het ontstaan van wolken en de veranderlijkheid van die wolken gedurende het Martiaanse jaar.

De langgerekte wolk die zich dit jaar aan de lijzijde van de vulkaan Arsia Mons bevond is ook waargenomen met de OMEGA-spectrometer en de High Resolution Stereo Camera aan boord van de Mars Express. Hiermee hebben wetenschappers een gevarieerde hoeveelheid wetenschappelijke gegevens in handen gekregen waarmee ze dit fenomeen kunnen bestuderen.

De ontwikkeling van de wolk is te volgens aan de hand van de dagelijkse afbeeldingen die door de VMC worden gemaakt.

 

Eerste publicatie: 28 oktober 2018
Bron: ESA