Buitenaards leven - exoplaneten

Exoplaneet half zo groot als Venus gevonden

Het planetaire systeem L98-59 bestaat uit twee niet-transiterende planeten en drie transiterende aardse planeten waarvan er eentje een warme rotsachtige wereld is met een massa die gelijk is aan de helft van Venus.

Artist impressie van de warme aardse planeet L 98-59b.
Artist impressie van de warme aardse planeet L 98-59b. Credit: M. Kornmesser/ESO.

L98-59 is een heldere rode dwerg die 34,6 lichtjaar van de Aarde is verwijderd. De ster bevindt zich in het zuidelijke sterrenbeeld Volans – Vliegende Vis.

De ster is ook bekend als TOI-175 en TIC 307210830 en heeft een massa van 0,3 zonsmassa. Nieuw onderzoek wijst uit dat L 98-59 vijf planeten heeft: L98-59b, c, d, e en f.

Het feit dat L 98-59 een rode dwerg is plaatst dit systeem apart van andere planetaire systemen. Volgens het exoplaneetarchief en recente literatuur zijn er momenteel slechts zeven meervoudige planeetsystemen, waaronder L 98-59, rond rode dwergen bevestigd waarvan de planetaire massa’s en diameter van minstens twee planeten zijn gemeten.

De anderen zijn TRAPPIST-1, LTT-3780, TOI-1266, LHS-1140, K2-146 en Kepler-138. Met een visuele helderheid van magnitude 11,7 en een afstand van 34,6 lichtjaar is L 98-59 de helderste en meest nabije van deze systemen.

Deze afbeelding toont een vergelijking tussen het L 98-59 exoplanetensysteem en een deel van het binnenste zonnestelsel.
Deze afbeelding toont een vergelijking tussen het L 98-59 exoplanetensysteem en een deel van het binnenste zonnestelsel (Mercurius, Venus en de Aarde) en toont de overeenkomsten tussen de twee. Credit: L. Calçada / M. Kornmesser / O. Demangeon / ESO.

De drie binnenplaneten, L 98-59b, c en d werden in 2019 gevonden met behulp van de Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) van de NASA. Ze variëren in grootte van 0,1 tot 1,6 keer de grootte van de Aarde en ze hebben baanperiodes tussen 2,25 en 7,5 dagen.

Met een massa van 0,4 aardse massa’s (de helft van Venus) is L98-59b de exoplaneet met de laagste massa tot nu toe die met behulp van de radiale snelheidsmethode is gemeten.

In het nieuwe onderzoek gebruikten de onderzoekers het ESPRESSO-instrument gekoppeld aan de Very Large Telescope van de ESO om het L 98-59-systeem te bestuderen. ESPRESSO staat voor Echelle SPectrograph for Rocky Exoplanets and STable Spectroscopic Obervations.

De onderzoekers waren in staat om uit de gegevens af te leiden dat L 98-59b, c en d mogelijk water in hun binnenste of atmosfeer hebben. De twee planeten die het dichtste om de ster draaien zijn vermoedelijk droog en hebben mogelijk kleine hoeveelheden water. De derde planeet kan tot 30% uit water bestaan.

Daarnaast konden de onderzoekers het systeem uitbreiden met een vierde planeet en een vijfde kandidaat-planeet. Deze planeten, L 98-59e en f bewegen zich niet voorlangs de ster. Ze hebben minimaal een massa van 3,06 en 2,46 aardmassa’s. beiden zijn vermoedelijk rotsachtige planeten of waterwerelden.

De exoplaneet L 98-59f (als het bestaan van die exoplaneet inderdaad wordt bevestigd) heeft een temperatuur van 285 K en zou zich in de bewoonbare zone van de ster bevinden

De bevindingen van de onderzoekers zijn gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics.

Artikel: O.D.S. Demangeon et al. 2021. Warm terrestrial planet with half the mass of Venus transiting a nearby star. A&A, in press; link naar pdf

Eerste publicatie: 7 augustus 2021
Bron: Sci-News/ESO