Verouderde sterrenbeelden

Het sterrenbeeld Felis – Kat

Het sterrenbeeld Felis op een kaart uit de Uranograhia van Johann Bode uit 1801.

Het sterrenbeeld Felis werd in 1799 door de Franse astronoom Joseph Jérôme Lalande (1732 – 1807) bedacht. Het bestaat uit een aantal zwakke sterren tussen de sterrenbeelden Hydra – Waterslang in het noorden en Antlia – Luchtpomp in het zuiden. Lalande zelf plaatste het sterrenbeeld niet op een hemelglobe of een sterrenkaart naar suggereerde het sterrenbeeld aan Johann Bode die het als eerste in 1801 verschenen steratlas Uranographia opnam. De helderste sterren van Felis waren van de vijfde magnitude en ze behoren nu toe tot het sterrenbeeld Hydra.

Joseph Jérôme Lalande

Lalande had voor de steratlas en catalogus van Bode heel veel sterposities aangeleverd, waaronder ook de posities van de sterren in dit gebied en hij was van mening dat heb dat het recht gaf om enkele nieuwe sterrenbeelden voor te stellen. Zoals hij in zijn “Histoire Abrégée de “Astronomie” schreef: “Er waren al 33 dieren aan de sterrenhemel, ik voegde het vierendertigste toe, de kat”. Lalande zei dat hij was geïnspireerd door een gedicht over katten van Claude-Antoine Guyot-Desherbiers.

Felis – uit Urania’s Mirror (ca. 1825) samen met de sterrenbeelden Corvus, Crater, Sextans, Hydra, Lupus, Centaurus, Antlia, Pyxis en de niet meer erkende sterrenbeelden Noctua en Argo Navis.

Lalande was dol op katten. In de “Allgemeine Geographische Ephemeriden (A.G.E.) vol. 3, pagina 623 uit 1799 schreef Lalande: I greatly love these animals… I will have it engraved on the charts; the starry sky has tired me enough in my life that I can now have my fun with it.’

Andere astronomen waren echter minder onder de indruk van de katachtige charmes en de kat verdween uiteindelijk ook weer van de sterrenkaarten. Een klein spoortje van het sterrenbeeldje is echter blijven bestaan. Het gaat om een ster van de vijfde magnitude in het lichaam van de kat. Bode had deze ster de aanduiding c gegeven en later werd de ster als HR 3923/ HD 85951 gecatalogiseerd. In 2018 besloot de internationale Astronomische Unie de ster “Felis” te noemen.

Sterrenkaart Felis met de ster felis
De positie van de ster Felis in het voormalige sterrenbeeld Felis – Kat. De sterren van dit sterrenbeeld zijn verdeeld tussen Hydra – Waterslang en Antlia – Luchtpomp.

Eerste publicatie: 29 juli 2009
Volledige revisie: 26 maart 2019