Gelukkig Nieuwjaar ….. op Mars
Het Mars kalenderjaar
De Aarde en Mars ontstonden samen in de grote oernevel waaruit ook de Zon is ontstaan. Zowel de Aarde als Mars zijn ongeveer 4,5 miljard jaar oud. Net als de Aarde hebben mensen voor Mars een systeem van menselijke tijdwaarneming bedacht. De meest voorkomende kalender op Aarde is de Gregoriaanse kalender die ons in het jaar 2022 plaatst. De Mars-kalender is veel nieuwer.
De telling begon in Marsjaar 1, tijdens de noordelijke lente-equinox van 11 april 1955. In de tweede helft van dat Marsjaar woedde een grote stofstorm op de planeet (ook wel de grote stofstorm van 1956 genoemd).
Op 26 december 2022 begint jaar 37 op Mars. Een gelukkig Mars-nieuwjaar allemaal !!
Waarom überhaupt Marsjaren labelen? Todd Clancy van het Space Science Institute was de eerste die een systeem beschreef voor het labelen van Mars-jaren. Hij deed dit in een wetenschappelijk artikel dat in 2000 verscheen en waarin temperatuurvariaties op de rode planeet worden beschreven. Hij bracht het systeem in gang om Marsjaren te nummeren om zo gegevensvergelijkingen mogelijk te maken. In de jaren die volgden op Clancy’s artikel begonnen ook andere wetenschappers zijn systeem van Mars-jaren te gebruiken, vooral degenen die zich bezig hielden met het bestuderen van het klimaat. Clancy en zijn coauteurs beschreven de keuze van 11 april 1955 als “willekeurig” maar de grote stofstorm van 1956 – vallend in Marsjaar 1 – biedt een handige markering.
Verfijning van het Mars-kalenderjaar
Later omvatte het systeem ook een Marsjaar 0 (gedefinieerd als beginnende op 24 mei 1953), waardoor negatieve jaarcijfers mogelijk waren. Dat is vergelijkbaar met het gebruik van A.D. of B.C. in de Gregoriaanse kalender.
| Marsjaar | Aardse datum |
| 36 | 7 februari 2021 |
| 37 | 26 december 2022 |
| 38 | 12 november 2024 |
| 39 | 30 september 2026 |
| 40 | 17 augustus 2028 |
Tabel 1 – bron: ESA
Martiaanse dagen en Jaren
Een jaar op Mars staat gelijk aan 687 aardse dagen. De planeet heeft bijna twee keer zo lang nodig om de Zon te draaien als de Aarde. Dit betekent dat je leeftijd een stuk lager zou zijn als je op Mars zou wonen. Als je je jong wil voelen deel je gewoon je huidige leeftijd door 1,88 en zeg terloops tegen je vrienden dat dat je echte leeftijd is … op Mars.
Een dag op Mars is net als een dag op Aarde de tijd die de planeet nodig heeft om eenmaal om zijn as te draaien. Dit wordt een sol genoemd. Een sol is maar iets langer dan een aardse dag: 24 uur en 39 minuten.
Seizoenen op Mars
Mars heeft vier seizoenen: winter, lente, zomer en herfst. De positie van de planeet langs zijn baan rond de Zon bepaalt de seizoenen. Het Mars-nieuwjaar begint met de noordelijke equinox (noordelijke lente, zuidelijke herfst). Terwijl Mars zijn jaarlijkse baan aflegt zorgt de axiale kanteling van de planeet ervoor dat het noordelijk halfrond meer zonlicht ontvangt tijdens de noordelijke zomer en het zuidelijk halfrond meer zonlicht ontvangt in de noordelijke winter, net zoals dit op Aarde gebeurt.
In tegenstelling tot de seizoenen op Aarde zijn de seizoenen op Mars echter niet even lang. Dit komt doordat de baan van Mars rond de Zon elliptischer is dan die van de Aarde. De lente op het noordelijk halfrond (herfst op het zuidelijk halfrond) duurt bijvoorbeeld het langst, 194 sols, en de herfst op het noordelijk halfrond (lente op het zuidelijk halfrond) is met 142 sols het kortste seizoen.
De elliptische baan van Mars kan belangrijke gevolgen hebben. Tijdens de zuidelijke lente en zomer reist Mars sneller en dichterbij de Zon. De resulterende toename in helderheid warmt de atmosfeer op waardoor turbulentie ontstaat die zeer fijne deeltjes uit de Marsbodem optilt. Om deze reden zijn er in de tweede helft van een Marsjaar vaak hevige stofstormen die soms de hele planeet kunnen overspoelen.
Hoe is het weer op Mars?
Net als op Aarde zijn de winters koud en de zomers op Mars warm. Maar de algehele temperatuur van de planeet is een stuk koeler met een jaargemiddelde van -60 °C. Bovendien ervaart de planeet door de seizoenen heen verschillende weersverschijnselen. En een weerfenomeen dat elk jaar rond de zuidelijke lente en zomer weer opduikt is de Arsia Mons Langgerekte Wolk. Dit is een wolk van ijskristallen die wel 1800 kilometer lang kan worden. De wolk herhaalt zich gedurende minstens 80 sols en verdwijnt dan weer gedurende de rest van het jaar.
Meer lezen over kalenders en tijd op Mars:
Samengevat: op 26 december 2022 begint het Marsjaar 37. Gelukkig Nieuwjaar voor Mars!
Eerste publicatie: 26 december 2022
Bron: ESA, Wikipedia, EarthSky
