Lanceerbases

Guyana Space Center – de Europese lanceerbasis

Guyana Space Centre
Guyana Space Centre, deel van een van de lanceerinstallatie in Kourou. (Credit: ESA)

Het Guyana Space Center is de naam van de lanceerbasis die door de European Space Agency (ESA) en de Franse regering wordt gebruikt om satellieten naar de ruimte te lanceren. De lanceerbasis bevindt zich nabij Kourou in Frans Guyana.

In 1964 begon de Franse regering met het lanceren van raketten vanuit Kourou en toen in 1975 de ESA werd opgericht bood Frankrijk de lanceerbasis aan voor gezamenlijke exploitatie. ESA levert tweederde van het jaarlijkse budget. De lanceerbasis is ook al gebruikt om lanceringen voor o.a. de Verenigde Staten, Japan, Canada, India en Brazilië uit te voeren.

Locatie

Net zoals veel lanceerbases bevindt Kourou zich in de buurt van de evenaar. De lanceerbasis bevindt zich op 5°3’ ten noorden van de evenaar en dat maakt de lanceerbasis uitermate geschikt voor missies die zich in de buurt van de evenaar afspelen. De draaiing van de Aarde kan namelijk een extra bijdrage leveren om zware satellieten in een baan om de Aarde te krijgen waarbij er bespaard kan worden op brandstof en dus geld.

Frans Guyana is slechts licht bevolkt. Negentig procent van het land is bedekt met tropisch regenwoud. In het gebied komen geen aardbevingen of tropische stormen voor en met een lanceerhoek van 102° kunnen er verschillende soorten missies gelanceerd worden richting het noorden of het oosten.

Het Franse ruimtevaartagentschap CNES begon in 1962 met het zoeken naar een plaats om te lanceren in de buurt van de evenaar. Er werden 14 locaties onderzocht op o.a. politieke stabiliteit, de aanwezigheid van een haven en een vliegveld en een gebied groot genoeg om veilig te kunnen lanceren.

Op 14 april 1964 maakte de Franse minister-president Georges Pompidou officieel bekend dat was gekozen voor Guyana vanwege de ligging bij de evenaar, de geringe bevolking, de ligging aan de Atlantische Oceaan, het stabiele klimaat en het feit dat er al enige infrastructuur aanwezig was die geschikt was om er een lanceerbasis te bedrijven.

In april 1968 werd er voor het eerst vanaf Kourou gelanceerd. Toen lanceerde Arianespace de eerste Franse Veronique-raket. In 1970 werd de Diamant B raket gelanceerd en in 1971 de Europese Europa-raket. Het Europa-programma werd opgevolgd door het Ariane-programma dat nog steeds doorloopt

De Ariane-missies begonnen vanaf het ELA-1 lanceer complex dat ook voor de Europa-missies was gebruikt. ELA-1 werd tussen 1979 en 1989 gebruikt en in die periode werden er 25 Ariane’s gelanceerd. ELA-1 word momenteel omgebouwd voor het Vega-programma. Tussen juni 1998 en februari 2003 vonden er 116 lanceringen van Ariane 2, 3 en 4 raketten plaats vanaf het ELA-2 lanceer complex.

In 2003 werd ELA-3 in gebruik genomen om de zware Ariane-5 raketten te kunnen lanceren. ELA-3 is nog steeds in gebruik en de zware Ariane-5 raket is o.a. bekend van de lancering van de vijf ATV’s (Automated Transfer Vehicle) die tussen 2008 en 2014 naar het ISS werden gestuurd. In 2011 begon Arianespace vanaf Kourou ook met de lancering van de middelzware Soyouz-raket.

Enkele belangrijke lanceringen

Arianespace heeft verschillende nieuwe raketten gelanceerd vanaf Kourou maar er zijn ook vele satellieten en ruimtemissies die hier hun start kennen.

2 maart 2004: de Rosetta wordt met behulp van een Ariane raket gelanceerd op weg naar de komeet 67P/Churymov-Gerasimenko. Rosetta arriveerde na een reis van tien jaar in augustus 2014 bij de komeet. Na drie maanden lang het oppervlak van de komeet in kaart te hebben gebracht landde op 12 november 2014 de Philae lander op de komeet. Philae had zich met behulp van harpoenen moeten vastklampen aan de komeet maar dit mislukte helaas. De door zonne-energie aangedreven lander kwam in de schaduw terecht en hield er na 60 uur mee op. Rosetta bleef in een baan om de komeet en zal daar eind september 2016 een landing op maken. De geslaagde Rosetta-missie betekende de eerste landing op een komeet en de ontdekking van organische moleculen en een ander soort water op de komeet dan er op Aarde voorkomt.

9 maart 2008: de allereerste ATV wordt naar het ISS gelanceerd. Dit eerste Automated Transfer Vehicle droeg de naam Jules Verne. Er werden in totaal vijf ATV’s gebouwd en gelanceerd. Ze waren niet alleen bedoeld om vracht naar het ISS te brengen maar ook voor het verbeteren van toekomstige ontwerpen. Tijdens de lancering in 2015 van de laatste ATV, de George Lemaitre, werden bijvoorbeeld sensoren gebruikt om te meten hoe een ruimteschip uit elkaar valt bij terugkeer in de atmosfeer van de Aarde.

14 mei 2009: een zware Ariane-5 raket brengt de Herschel en de Planck telescopen de ruimte in. Beide ruimtetelescopen deden tot 2013 hun werk. Herschel was een infrarood telescoop die o.a. moleculair zuurstof ontdekte in de ruimte en ook deuterium aantrof in komeet Hartley 2. Deze ontdekkingen suggereerden dat sommige kometen hetzelfde soort water bevatten als de Aarde. De Planck ruimtetelescoop bracht de kosmische achtergrondstraling in kaart. Deze straling is het overblijfsel van de energie die vrijkwam bij de oerknal.

Oktober 2018: geplande lancering van de James Webb Space Telescope. De JWST is de geplande opvolger van de Hubble Space Telescope. De JWST is vooral gevoelig op infrarode golflengtes. Met de JWST hopen wetenschappers het ontstaan van het heelal en de eerste sterrenstelsels beter te leren begrijpen. De telescoop is ook geschikt voor het bestuderen van exoplaneten en kan mogelijk de atmosfeer van de grotere en nabije exoplaneten onderzoeken.

Eerste publicatie: 5 november 2016
Bron: space.com