Astronomisch Nieuws

Heeft Mimas ook een ondergrondse oceaan?

Mimas met de krater Herschel
Miams met de krater Herschel. De foto is gemaakt met de Cassinni ruimtesonde

Er is meer met Mimas aan de hand dan een eerste oogopslag doet vermoeden. Het slingeren van een van de kleinste manen van Saturnus duiden op een ongebruikelijke samenstelling onder het oppervlak. Mogelijk zelfs een oceaan van water verborgen onder de grond.

Mimas is niet de eerste maan van Saturnus die mogelijk doorweekt is. De maan Enceladus spuit geisers van water aan zijn zuidpool die mogelijk worden gevoed door een ondergrondse oceaan. De grootste maan van Saturnus, Titan, bezit rivieren en meren zij het dat die zijn gevuld met vloeibaar methaan en ethaan in plaats van water. Niemand had echter verwacht om vloeistoffen te vinden op Mimas; er is immers geen geologische activiteit of verhitting van binnenuit.

Los van zijn vreemde uiterlijk dacht men dat Mimas eigenlijk een saaie maan zou zijn. Men dacht dat de maan was opgebouwd uit gesteente of misschien een kern van silicaten omringd met een ijsachtige laag. Dit veranderde echter toen men de foto’s die de Cassini-sonde van de NASA had gemaakt, eens wat beter ging bestuderen. Door het bestuderen van de positie van de kraters van de maan ontdekte men dat de rotatie van de maan een beetje onregelmatig was. Het slingeren van de maan was tweemaal zo groot als men verwachtte. Dit duidt er op dat het binnenste van de maan anders is dan eerder aangenomen.

Een ondergrondse oceaan op een diepte van 30 kilometer zou het wiebelen van de maan kunnen verklaren. Je kan het vergelijken met het draaien van een rauw ei en een hardgekookt ei op een tafel. Het rauwe ei zal langzamer draaien en meer slingeren dan het hard gekookte ei omdat de vloeibare inhoud gaat klotsen onder de schil.

Een dergelijke oceaan zou een grote verrassing zijn omdat de hitte die de kern zou moeten produceren om het water vloeibaar te houden vermoedelijk afgevoerd zou worden door de ijsachtige schil van de maan. Maar mogelijk zorgt de wrijving in het binnenste van de maan die wordt opgewekt door de zwaartekracht van Saturnus en de sterk excentrische baan van de maan er voor dat het water vloeibaar blijft en zo de oceaan in stand wordt gehouden.

Een andere mogelijkheid is dat de kern van silicaten van de maan de vorm heeft van een rugbybal. As dit zo is dan is Mimas, net zoals enkele andere manen van Saturnus, vermoedelijk ontstaan in de ringen en niet er buiten zoals de andere manen van de planeet.

Een nieuwe scheervlucht van de Cassini langs de maan kan helpen om te weten te komen welke theorie juist is. Een langgerekte kern kan de baan van de Cassini verstoren en daarnaast kunnen instrumenten van de verkenner de temperatuur aan het oppervlak meten waaruit wetenschappers dan weer kunnen afleiden of er mogelijk een oceaan verborgen ligt onder het oppervlak.

De ontdekking van een oceaan zou een enorme verrassing zijn maar wetenschappers denken eerder dat de kern van de maan langwerpig is. Men kan zich niet voorstellen hoe een oceaan al die miljoenen jaren stand heeft weten te houden op een kleine maan als Mimas.

Bron: New Scientist, 16 oktober 2014