ChinakalendersSpecials

Het Qingming festival

China - Qingming festival
Traditionele offers tijdens het Chinese Qingming festival.

Het Qingming festival wordt in 2023 op 5 april gevierd. Het is een nationale vakantiedag. Het Qingming festival is één van de 24 Zonnetermen uit de Chinese kalender. Vanaf die datum begint de temperatuur te stijgen en neemt de hoeveelheid regen toe. Dit is de periode in de lente waarin men gaat ploegen en zaaien. De dag staat echter niet alleen symbool voor het seizoen maar het is ook een soort van dodenherdenking waarop men de graven bezoekt en schoonmaakt.

Qingmingfestival is een traditionele Chinese feestdag. Op deze dag worden de graven van de voorouders bezocht en onderhouden. De letterlijke vertaling van Qingming is “zuivere helderheid”.

Het festival valt op de 105de dag na de winterzonnewende. Dat is tegenwoordig meestal op 4 of 5 april en vaak in de buurt van ons Paasfeest. In 2023 valt Qingming op 5 april 2023.

Op 20 mei 2006 werd het festival vermeld als een van de eerste evenementen van nationaal immaterieel cultureel erfgoed en vanaf 2008 is het een nationale vrije dag in China.

In het Chinees:  清明节 Qīngmíng Jié / ching-ming jyeah

Oorspronkelijk had Qingming niets te maken met het schoonmaken van graven of het tonen van respect aan de voorouders. Het is de tweede van de 24 zonnetermen op de traditionele Chinese zonnekalender.

In het Chinees betekent Qingming (清明)  “helderheid”. De oorsprong van de naam houdt verband met het klimaat en de natuur in dit seizoen. Begin april wordt het merkbaar warmer en helderder en ontwaakt de natuur in noordelijk/centraal China (in zuidelijk China gebeurt dit eerder). Mensen beginnen lichte kleren te dragen en lopen naar buiten om de groei van de lente te voelen.

De dag voor Qingming was de traditionele Chinese Koude Etendag. Na verloopt van tijd werden de twee festivals geleidelijk gecombineerd tot één. Op de dag van het Koude Etenfestival gebruikte men geen vuur en at men alleen koud voedsel. Nu hebben de mensen in sommige plaatsen nog steeds de gewoonte om koud voedsel te eten tijdens het Qingmingfestival.

Waarom wordt het Qingmingfestival gevierd?

Het Qingmingfestival begon in de Zhou-dynastie (1046 – 221 voor Christus). Het heeft dus een geschiedenis van meer dan 2500 jaar.

Het is ontstaan uit de extravagante en opzichtig dure ceremonies die veel oude keizers en rijke ambtenaren hielden ter ere van hun voorouders. Ze brachten offers aan hun voorouders en smeekten hen om het land te zegenen met welvaart, vrede en goede oogsten.

In het jaar 732 verklaarde keizer Xuanzong van de Tang-dynastie dat respect alleen formeel kon worden betoond bij de graven van voorouder op de eerste dag van de Qingming-zonneperiode. Vanaf dat moment werd het onderhouden van graven op de eerste van Qingming geleidelijk populair bij zowel koninklijke als gewone families en de traditie heeft meer dan een millennium geduurd.

De Qingming Legende

Er bestaat een legend over de oorsprong van het Qingmingfestival die verband houdt met een berg nabij de oude stad Pingyao, genaamd Mianshan.

Mianshan wordt ook wel Jieshan (Jie berg) genoemd naar Jie Zitui (? – 636 voor Christus), een trouwe verdediger van hertog Wen in Jin (697 – 628 voor Christus), die eerder in zijn leven een prins in ballingschap was met de naam Chong’er.

Op een dag in 655 voor Christus, toen prins Chong’er op het punt stond te verhongeren, sneed Jie Zitui in het geheim een stuk vlees van zijn dij en kookte het in een vleessoep, waardoor de prins werd gered. Chong’er vroeg zich af waar Jie de soep vandaan had gehaald. Toen hij erachter kwam wat Jie had gedaan, was de prins zo ontroerd dat hij beloofde hem op een dag te belonen.

Negentien jaar later, in 636 voor Christus, keerde prins Chong’er terug naar zijn koninkrijk en nam de macht over als hertog Wen van Jin, één van de vijf heersers van de Lente en Herfstperiode (770 – 476 voor Christus).

Na zijn machtsovername beloonde en eerder hertog Wen al zijn volgelingen maar hij vergat Jie Zitui, de man die ooit zijn leven had gered. Toen anderen over Jie Zitui spraken herinnerde hertog Wen zich hem en schaamde zich.

Toe besloot de hertog om Jie Zitui persoonlijk te bezoeken en hem een titel toe te kennen. Jie Zitui hoorde het nieuws en verstopte zich met zijn oude moeder op een nabijgelegen berg. Hij weigerde de prins te ontmoeten omdat hij geen officier wilde zijn. Niemand kon hem vinden. Hertog Jie stak de berg in brand om Jie Zitui uit zijn schuilplaats te dwingen.

Drie dagen later vonden de hertog en zijn mensen twee dode lichamen – die van Jie Zitui en zijn oude moeder – in een grot onder een wilgenboom op de berg. Ter ere van Jie Zitui, een man die nooit roem en winst zocht, begroef hertog Wen hem en zijn moeder eerbiedig, hield een herdenkingsceremonie voor het graf en beval zijn onderdanen die dag geen vuur te gebruiken en alleen koud voedsel te eten.

Het jaar daarop beklom hertog Wen de berg om Jie Zitui te herdenken. Toen hij bij de tombe aankwam zag hij dat de verbrande wilgenboom herleefde met weelderige bladeren en takken. Hij was zo ontroerd dat hij de tombe schoonveegde en het festival uitriep tot “Koud Voedselfestival”(tegenwoordig onderdeel van het Qingmingfestival).

Hertog Wen voerde een eerlijke, ijverige, pragmatische en efficiënte regering tijdens zijn bewind en zo leefde zijn Qingming koud eten traditie voort met zijn legende.

Hoe vieren Chinezen het Qingmingfestival

Er zijn verschillende activiteiten voor het Qingmingfestival. De meest populaire, zoals het onderhouden en repareren van graven, lente-uitstapjes, vliegeren en wilgentakken op poorten zetten, zijn sinds het begin een belangrijk onderdeel van het festival.

Mensen nemen vaak deel aan een sport om de kou te verdrijven en in afwachting van de komst van de lente. Het festival integreert door zijn gebruiken zowel eerbied als plezier.

Graven onderhouden – de belangrijkste gewoonte van het Qingmingfestival

Mensen herdenken en tonen respect voor hun voorouders door hun graven te bezoeken, voedsel, thee of wijn aan te bieden, wierook te branden, papier (dat geld voorstelt) te verbranden of aan te bieden, etc. Ze maken de graven schoon, verwijderen onkruid en voegen verse aarde toe aan de graven. Ze kunnen wilgentakken, bloemen of plastic planten op het graf zetten.

Ze bidden voor de graven van hun voorouders en smeken hen hun familie te zegenen. Het gebruik is tegenwoordig echter sterk vereenvoudigd, vooral in de steden, waar veel mensen alleen bloemen leggen bij de overleden familieleden.

Wilgentakken op poorten zetten

Tijdens het Qingmingfestival dragen sommige mensen zachte wilgentakken en plaatsen de taken op poorten en voordeuren. Men gelooft dat dit gebruik de ronddwalende boze geesten tijdens Qingming zal afweren.

Dat wilden als magisch worden beschouwd is vooral een boeddhistische invloed. Traditionele afbeeldingen van de Godin van de Barmhartigheid Guanyin tonen haar vaak zittend op een rots met een wilgentak in een vaas water aan haar zijde. De godin gebruikte dit mysterieuze water en deze tak om demonen af te schrikken.

Volgens historische verslagen is er een oud gezegde: “Zet wilgentakken op poorten om geesten uit huizen te verdrijven.”

Lente-uitstapjes

Qingming wordt ook wel het Taqingfestval genoemd. Taqing ( 踏青/taa-ching/”groen betreden”) betekent een lente-uitstapje, wanneer mensen naar buiten gaan en genieten van de lentebloesem.

Het festival valt meestal op een dag niet lang voordat alles groen wordt in het noorden, en ver in het voorjaarsbloesemseizoen in het zuiden.

Het markeert het begin van het seizoen waarin mensen meer tijd buiten doorbrengen als het weer warmer wordt.

Vliegeren

Vliegeren is ook een belangrijk gebruik waar veel mensen, jong en oud, van genieten tijdens het Qingmingfestival. Het uniek van vliegeren tijdens het Qingmingfestival is dat er niet alleen overdag maar ook ’s avonds wordt gevlogen.

Kleine gekleurde lantaarns worden aan vliegers gebonden of aan touwtjes die de vliegers vasthouden. Als de vliegers ’s avonds opgaan , lijken de lantaarns op fonkelende sterren.

Vroeger sneed men het touwtje door om de vlieger vrij te laten. Men gelooft dat dit gebruik geluk kan brengen en ziekten kan elimineren. Daarom vindt je soms papieren vliegers op de grond in parken en velden.

Vliegeren is populair in heel China en je kan het mensen zien doen op grote pleinen of in parken in het hele land.

Data van het Qingming festival

Jaar Datum
2015 5 april
2016 4 april
2017 4 april
2018 5 april
2019 5 april
2020 4 april
2021 4 april
2022 5 april
2023 5 april
2024 4 april
2025 4 april
2026 5 april
2027 5 april
2028 4 april
2029 4 april
2030 5 april

Eerste publicatie: 4 april 2017
Laatste revisie: 15 april 2023