Het Starlink-project van SpaceX
Starlink is de naam van een netwerk van satellieten dat door SpaceX wordt ontwikkeld met als doel om tegen lage kosten overal ter wereld internet aan te kunnen bieden. Terwijl SpaceX plannen heeft om 12.000 satellieten te lanceren worden astronomen zenuwachtig over de grootte en de schaal van het project. Ze zijn bang dat de heldere objecten gedetailleerde waarnemingen van het heelal onmogelijk zullen maken.
Het oorspronkelijke plan
SpaceX diende zijn oorspronkelijke plan voor Starlink in 2015 in. Het plan had op dat moment nog geen naam maar Elon Musk, de directeur van SpaceX, had bij de internationale instanties plannen ingediend om ongeveer 4000 satellieten in een lage aardbaan te brengen.
De oorspronkelijke inschatting van het aantal satellieten dat SpaceX zou lanceren nam snel toe. SpaceX wil een graantje meepikken van de enorme wereldwijde internetmarkt om zo de plannen voor de kolonisatie van Mars te financieren. De Federal Communications Commission (FCC) van de Verenigde Staten gaf toestemming om 12.000 satellieten te lanceren. Een aantal dat uiteindelijk kan oplopen tot ongeveer 30.000.
Om dat aantal even in perspectief te plaatsen: momenteel draaien er ongeveer 2000 satellieten in een baan om de Aarde en zijn er ongeveer 9000 satellieten gelanceerd sinds de mens met ruimtevaart bezig is.
In 2018 lanceerde SpaceX de eerste twee Starlink-satellieten als test: TinTinA en TinTinB. Dit ging soepeltjes. SpaceX vroeg aan de FCC om de satellieten in een lagere baan te mogen brengen dan oorspronkelijk was aangevraagd. De FCC verleende deze toestemming.
Op 23 mei 2019 werden met behulp van een Falcon 9 raket van SpaceX de eerste 60 Starlink-satellieten gelanceerd. De satellieten bereikten allemaal hun operationele hoogte van 550 kilometer. Deze hoogte is hoog genoeg om over een aantal jaren weer in de atmosfeer van de Aarde te verbranden zodat er, als ze niet meer functioneren, geen rommel achter blijft in de ruimte.
Hoe werken de Starlink-satellieten
Iedere Starlink-satelliet weegt ongeveer 227 kilogram en heeft ongeveer de grootte van een tafel. De Satellieten versturen informatie via het vacuüm in de ruimte. Dit is ongeveer 47% sneller dan via een glasvezelkabel.
De huidige internetsatellieten die voor telecommunicatie en internet worden gebruikt bevinden zich op een veel grotere hoogte boven de Aarde. Ze bevinden zich in de geostationaire baan op ongeveer 36.000 kilometer hoogte. Op die grote hoogte zijn er significante vertragingen in het zenden en ontvangen van gegevens. De Starlink-satellieten bevinden zich veel dichter bij de Aarde en ze zijn met elkaar verbonden in een netwerk. Dit betekent dat ze veel sneller veel grotere hoeveelheden data naar willekeurige plekken op Aarde kunnen verzenden. Moeilijk bereikbare plekken op Aarde en oceanen zijn voor satellieten geen probleem.
Volgens Musk zou Starlink met ongeveer 400 functionele satellieten zorgen voor een beperkt bereik van het internet. Bij 800 satellieten is de dekking volgens Musk “gemiddeld”.
De Controverse over Starlink
Binnen enkele dagen na de eerste lancering zagen astronomen een kaarsrecht en helder parelsnoer van lichtjes aan de sterrenhemel. Dit waren de satellieten die overtrokken. Het was een spectaculair beeld.
Astronomen waren bijzonder bezorgd over toekomstige afbeeldingen die met grote, gevoelige telescopen worden gemaakt zoals de large Synoptic Survey Telescope (recent omgedoopt naar de Vera Rubin sterrenwacht) die vanaf medio 20222 in ongekend detail het heelal gaat bestuderen. Radioastronomen verwachten dat de vele Starlink-satellieten voor grote ruis op hun waarnemingen zullen gaan zorgen.
In juni 2019 sprak de Internationale Astronomische Unie zijn zorgen uit. Volgens de IAU kunnen grote satellietconfiguraties een belangrijke bedreiging vormen voor belangrijke bestaande en toekomstige astronomische infrastructuren. De IAU riep in dit bericht op om ontwerpers en ontwikkelaars maar ook politici om samen te werken met de astronomische gemeenschap om de effecten van grote satellietconfiguraties te analyseren.
In september was er nog een tegenslag voor SpaceX toen de Europese ruimtevaartorganisatie ESA aankondigde dat ze de baan van de Aeolus satelliet had moeten veranderen om een botsing met Starlink 44, een van de eerste 60 satellieten van het project, te voorkomen. De ESA ondernam actie toen bleek dat de kans op een botsing, op basis van berekeningen van de Amerikaanse defensie, 1:1000 was. Dit was een factor 10 groter dan de grens die ESA zelf had gesteld voor het uitvoeren van een baancorrectie.
De plannen van SpaceX
SpaceX heeft aangekondigd om samen te gaan werken met organisaties en ruimtevaartagentschappen om de invloed van Starlink te verzachten. Ondertussen werkt SpaceX gewoon verder aan de ontwikkeling van Starlink. In november 2019 werd een tweede serie satellieten gelanceerd en in januari 2020 volgde een derde serie. SpaceX verwacht dat het eind 2020 kan beginnen met het aanbieden van breedband internet via het Starlink netwerk.
SpaceX heeft geprobeerd om de zorgen van stronomen over het effect van Starlink op de nachtelijke sterrenhemel weg te nemen. De batch satellieten die in januari 2020 werd gelanceerd bevindt zich één satelliet, DarkSat genoemd, die gedeeltelijk met een experimentele zwarte coating was behandeld om zo de helderheid te verminderen.
Volgens Patricia Cooper, een van de vicepresidenten van SpaceX zal het bedrijf meewerken om er voor te zorgen dat Starlink de waarde van wetenschappelijk onderzoek niet zal verminderen. Ze deed deze toezegging op de 235ste bijeenkomst van de American Astronomical Society die begin januari 2020 werd gehouden.
Maar de enorme aantallen satellieten die Starlink en andere private ruimtevaartbedrijven zoals OneWeb, willen lanceren wijzen er wel op dat er in de toekomst problemen zullen ontstaan. Advocaten roepen daarom nu al op tot betere regelgeving vanuit de internationale overheden.
Eerste publicatie: 5 februari 2020
Bron: space.com
