Hoe is Mars ontstaan?

Vulkanen op Mars
Vulkanen op Mars

Mars is ongeveer 4,6 miljard jaar geleden samen met de rest van het zonnestelsel gevormd. De leidende theorie zegt dat het zonnestelsel begon als een grote klonterige wolk van koud gas en stof. Deze wolk van gas en stof is onder invloed van zijn eigen zwaartekracht in elkaar gestort tot een afgeplatte draaiende schijf. Materie werd naar het centrum getrokken waarna zich hieruit de Zon vormde.

Andere deeltjes klonterden samen tot zogenoemde planetesimalen. Deze klonterden weer samen om zo asteroïden, kometen, manen en planeten te vormen. De zonnewind – de geladen stroom deeltjes die door de Zon word uitgestoken – blies de lichtste deeltjes als waterstof en helium naar de buitenste delen van het zonnestelsel. Dicht bij de Zon bleven de rotsachtige planeten over terwijl in de buitendelen de gasreuzen ontstonden uit het door de zonnewind weggeblazen waterstof en helium.

Dit model van planeetvorming is bekend als het accretie-model. Deze theorie werd voor het eerst in de 18-de eeuw opgesteld door Pierre Laplace en Immanuel Kant. Deze theorie werkt heel goed om de vorming van ons eigen zonnestelsel te verklaren maar is niet afdoende om de zogenaamde super-Aardes te verklaren die we nu bij andere sterren ontdekken.

Opwarming en afkoeling

Net zoals alle planeten was Mars kort na de vorming een hete planeet. De zwaardere elementen zoals ijzer zonken naar binnen om zo de kern te vormen. De lichtere silicaten vormen de mantel en de lichtste silicaten hebben zich in de korst genesteld. Waarschijnlijk had Mars in het verleden een magneetveld dat enkele honderden miljoenen jaren stand heeft gehouden maar met het verder afkoelen van de planeet is dit magneetveld opgehouden te bestaan.

Op de jonge planeet kwamen actieve vulkanen voor die lava, water en koolstofdioxide in de atmosfeer bliezen. Tegenwoordig is er geen tektonische activiteit meer op Mars waardoor er ook geen actief vulkanisme meer mogelijk is.

De vulkanische activiteit kort na het ontstaan heeft er waarschijnlijk voor gezorgd dat de atmosfeer dikker was. Het aanwezige magneetveld beschermde de atmosfeer tegen de kosmische straling en de zonnewind. Met een hogere atmosferische druk stroomde er waarschijnlijk water op de planeet. Maar ongeveer 4.5 miljard jaar geleden begon Mars snel af te koelen. De vulkanische activiteit nam af en het magneetveld verdween. De atmosfeer werd niet meer beschermd en werd weggeblazen door de zonnewind en de kosmische straling.

Onder deze omstandigheden kan er geen vloeibaar water aan het oppervlak voorkomen. Studies duiden er op dat water mogelijk zit opgesloten onder de grond in zowel vloeibare als bevroren vorm en in de ijslagen van de poolkappen.

Leven zoals wij dat kennen heeft water nodig dus het blijft interessant om het voorkomen van water op Mars verder te bestuderen.

Eerste publicatie: 31 maart 2013
Laatste keer bijgewerkt op: 22 oktober 2017

Meer artikelen over Mars