Honderden slierten gevonden rond de kern van ons sterrenstelsel
Uit het superzware zwarte gat Sagittarius A* ontspruiten lichtjarenlange filamenten loodrecht op de eerder gevonden filamenten.
Zie hier, de draderige regenboogachtige melange van eendimensionale structuren die in het volle zicht over het galactische centrum verborgen zijn. De slierten zijn 5 tot 150 lichtjaar lang en nu heeft een team van wetenschappers filamenten gevonden die zich evenwijdig uitstrekken aan het galactische vlak rondom het superzware zwarte gat in het centrum van de Melkweg, als vingers aan een gespreide hand.
Deze slierten warden voor het eerst in de jaren ‘80 ontdekt door Farhad Yusef-Zadeh, astrofysicus aan de Northwestern University in de Amerikaanse staat Illinois. Sindsdien zijn de bekende filamenten in aantal toegenomen; vorig jaar kondigde een team onder leiding van Yusef-Zadeh de ontdekking aan van nog eens duizend strengen, waardoor het totale aantal bekende filamenten vertienvoudigde.
De nieuwste ontdekking van het team verandert de richting van de filamenten; voorheen stonden bekende strengen over het algemeen loodrecht op het galactische vlak en strekten zich erover uit als streepjes. De nieuw ontdekte filamenten lopen er evenwijdig aan en zijn veel korter dan de eerder bekende structuren.
De onderzoekers zeggen dat ze eraan gewend zijn dat er verticale filamenten zijn en dat ze er nooit aan hebben gedacht dat er ook horizontale zouden zijn.
De horizontale filamenten bevinden zich slechts aan één kant van Sagittarius A*, het superzware zwarte gat in het centrum van ons sterrenstelsel. Sgr A* bevindt zich op een afstand van ongeveer 26.000 lichtjaar en heeft een massa van ongeveer 4 miljoen zonsmassa.
Dat lijkt misschien onaangenaam dichtbij – inderdaad, het is dichtbij genoeg om te “zien” in beelden van radiotelescopen – maar zwarte gaten zijn over in ons hele sterrenstelsel aanwezig. Er is een slapend zwart gat gevonden op slechts 1600 lichtjaar afstand. Maar geen enkel zwart gat in ons sterrenstelsel genereerd zoveel kosmische heisa als Sgr A*, zoals de nieuwe, stompere filamenten netjes laten zien.
“Het was een verrassing om plotseling een nieuwe populatie structuren te vinden die in de richting van het zwarte gat lijken te wijzen”, zei Yusef-Zadeh. “We ontdekten dat deze filamenten niet willekeurig zijn maar lijken te zijn verbonden met de uitstroom van ons zwarte gat. Door ze te bestuderen konden we meer te weten komen over de richting van de spin- en accretieschijf van het zwarte gat.”
Yusef-Zadeh is de filamenten blijven bestuderen met behulp van radiotelescopen, waaronder de nieuwe MeerKAT-telescoop in Zuid-Afrika. De filamenten zijn eendimensionaal – in feite buitengewoons lange elektronenstrengen die interageren met een magnetisch veld. De nieuw gevonden strengen zijn volgens schattingen van het team ongeveer 6 miljoen jaar oud.
De deeltjes waaruit de langere filamenten bestaan reizen met bijna de snelheid van het licht en de horizontale deeltjes lijken thermisch materiaal in een moleculaire wolk te versnellen. Als zodanig lijken de stuggere horizontale strengen warmtestraling uit te zenden.
De onderzoekers denken dat ze afkomstig moeten zijn van een soort uitstroom van een activiteit die een paar miljoen jaar geleden plaatsvond. Het lijkt het resultaat te zijn van een interactie van dat uitstromende materiaal met objecten in de buurt.
Zwarte gaten hebben geleden voor hun naam. Soms wordt aangenomen dat ze lege, inerte gebieden zijn – of op zijn minst zwarte dozen waar onze astrofysische inzichten niet bruikbaar zijn. Maar ondanks al hun mysteries – van hoe ze ontstaan tot hoe ze groeien – zijn zwarte gaten ongelooflijk dynamische aanjagers van kosmische shakedowns en interacties.
De filamenten in en rond het centrum van de Melkweg zijn slechts een van de curiositeiten die meer onderzoek behoeven, maar ze zijn duidelijk verbonden met het zwarte gat dat alles bij elkaar houdt.
Artikel: Mysterious dashes revealed in Milky Way’s center
Eerste publicatie: 4 juni 2023
Bron: Gizmodo & anderen
