Hubble ontdekt per toeval dwergsterrenstelsel in onze achtertuin
Astronomen die bezig waren om met behulp van de Hubble Space Telescope oude en zwakke sterren in de bolhoop NGC 6752 te bestuderen, hebben een onverwachte ontdekking gedaan. Ze ontdekten een dwergsterrenstelsel op een afstand van slechts 30 miljoen lichtjaar. Spreekwoordelijk is dat in onze kosmische achtertuin. De ontdekking is beschreven in het tijdschrift “Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters”.
Een internationaal team van astronomen heeft recent de Hubble Space Telescope gebruikt om witte dwergen te bestuderen in de bolhoop NGC 6752. Ze wilden deze waarnemingen gebruiken om aan de hand van deze sterren de leeftijd van de bolhoop te bepalen maar tijdens hun waarnemingsactie deden ze een onverwachte ontdekking.
In de buitenste delen van het gebied dat ze met de Advanced Camera for Surveys van de Hubble bestudeerden was een compacte verzameling sterren zichtbaar. Na zorgvuldige analyse van hun helderheid en temperaturen bleek dat deze sterren geen deel uitmaakten van de bolhoop (die deel uit maakt van ons sterrenstelsel) maar dat de sterren zich veel verder weg bevonden.
Onze nieuw ontdekte kosmische buur is door de astronomen “Bedin 1” genoemd. Het is een langgerekt sterrenstelsel met een bescheiden grootte. Gemeten over de grootste as heeft het een doorsnede van ongeveer 3000 lichtjaar en dat is een fractie van de grootte van ons eigen sterrenstelsel. Deze grootte leidde ertoe dat Bedin 1 als een dwerg bolvormig sterrenstelsel werd geclassificeerd.
Dwerg bolvormige sterrenstelsels worden gekenmerkt door hun kleine afmetingen, lage helderheid, gebrek aan stof en oude families van sterren. In de Lokale Groep van sterrenstelsels zijn er inmiddels 36 gevonden en 22 van die 36 zijn satellietsterrenstelsels van onze Melkweg.
Dwerg bolvormige sterrenstelsels zijn dus niet ongewoon maar Bedin 1 heeft wel een paar opvallende kenmerken. Het is niet alleen een van de weinige dwergsterrenstelsels die zich op respectabele afstand van onze Melkweg bevinden maar het is ook een behoorlijk geïsoleerd dwergsterrenstelsel. Het bevindt zich op een afstand van ongeveer 30 miljoen lichtjaar van de Melkweg en op ongeveer 2 miljoen lichtjaar van het meest nabije grote sterrenstelsel, NGC 6744. Het is mogelijk het meest geïsoleerde dwergsterrenstelsel dat we kennen.
Uit de kenmerken van de sterren hebben astronomen afgeleid dat Bedin 1 ongeveer 13 miljard jaar oud is, bijna even oud als het heelal zelf. Vanwege zijn geïsoleerde ligging, die er voor heeft gezorgd dat er nauwelijks interacties met andere sterrenstelsels hebben plaatsgevonden, en zijn leeftijd kan Bedin 1 beschouwd worden als een levend fossiel uit de begintijd van het heelal.
De ontdekking van Bedin 1 was een echte toevalstreffer. Dergelijke zwakke objecten zijn erg lastig waar te nemen en bovendien bestrijken de opnames van de Hubble altijd maar een heel klein deel van de sterrenhemel. Toekomstige telescopen met een groter beeldveld, zoals de WFIRST telescoop, zullen worden uitgerust met camera’s die een groter gebied aan de sterrenhemel kunnen zien en die daardoor mogelijk nog meer kosmische buren kunnen ontdekken.
Eerste publicatie: 1 februari 2019
