Hubble Space Telescope maakt nieuwe foto van Messier 77
NASA heeft een nieuwe opname vrijgegeven die de Hubble Space Telescope heeft gemaakt van het balkspiraalstelsel Messier 77.
Messier 77 bevindt zich op een afstand van 62 miljoen lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Walvis – Cetus. Het sterrenstelsel is ook bekend als NGC 1068 en Cetus A en heeft een schijnbare helderheid van magnitude 9,6.
Het sterrenstelsel werd in 1780 gevonden door de Franse astronoom Pierre Méchain die het aanzag voor een nevel. Méchain besprak zijn ontdekking met zijn collega, de Franse astronoom Charles Messier.
Messier zag in het object een groep sterren maar met het beter worden van de technologie werd zichtbaar dat het om een sterrenstelsel gaat. De aanduiding Messier 77 is afkomstig van de plek van het sterrenstelsel in de beroemde catalogus die door de Franse astronoom Charles Messier werd gecompileerd.
Zowel Messier als Méchain speurden de sterrenhemel af naar kometen en catalogiseerden nevels die per abuis voor kometen aangezien konden worden.
Méchain, Messier en andere astronomen zagen het sterrenstelsel aan voor een spiraalnevel of een groep sterren en dat is niet verwonderlijk. Er zou meer dan een eeuw verstrijken tussen de ontdekking van Messier 77 en de realisatie dat de spiraalnevels die langs de sterrenhemel liggen verspreid geen deel uitmaken van ons sterrenstelsel maar in werkelijkheid aparte sterrenstelsels zijn op miljoenen jaren afstand.
Het uiterlijk van Messier 77 door een kleine telescoop – een intens helder centrum omgeven door een wazige wolk – lijkt sterk op een of meer sterren die in een nevel zijn gewikkeld.
Met een diameter van 100.000 lichtjaar is Messier 77 een van de grootste sterrenstelsels in de Messiercatalogus – zo massief dat zijn zwaartekracht ervoor zorgt dat andere nabijgelegen sterrenstelsels verdraaien en kromtrekken.
Dit sterrenstelsel is ook een van d meest nabije sterrenstelsels met een actieve galactische kern (AGN). Zulke actieve sterrenstelsels behoren tot de helderste objecten in het heelal en zenden licht uit op de meeste, zo niet alle, golflengten, van gammastraling en röntgenstraling tot microgolven en radiogolven.
Ondanks zijn status als een populair doelwit voor astronomen, wordt de accretieschijf van het sterrenstelsel echter verduisterd door dikke wolken van stof en gas.
Het sterrenstelsel heeft de bijnaam Inktvisstelsel en die naam is pas relatief recent ontstaan. De naam is afgeleid van de uitgerekte, draadvormige structuur die zich als de tentakels van een inktvis om de schijf van het sterrenstelsel krult.
Volgens de Hubble-astronomen is het Inktvisstelsel een prachtig voorbeeld van hoe technologische vooruitgang en wetenschappelijke inzichten onze perceptie van een astronomisch object volledig kunnen veranderen – en zelfs hoe we het noemen.
De afbeelding is gepubliceerd als Hubble Picture of the week 15-2025
Eerste publicatie: 14 april 2025
Bron: ESA/NASA/Hubble/sci-news
