Astronomisch Nieuws

Hyperion – een gigantische supercluster in het jonge heelal

De Hyperion proto-supercluster in het sterrenbeeld Sextans
De Hyperion proto-supercluster dateert van ongeveer 2,3 miljard jaar na de Oerknal. Een internationaal team van astronomen geleid door Olga Cucciati doorzocht de data van het VIMOS-instrument van de Very Large Telescope van de ESO en ontdekte deze enorme structuur in het jonge heelal. Credit: L. Calçada & Olga Cucciati et al./ESO

Astronomen hebben onlangs de grootst bekende structuur in het oude heelal gevonden.

Het object wordt een supercluster genoemd. Ook wij verblijven met ons sterrenstelsel in een dergelijke supercluster. Tijdens een donkere nacht lijkt de ruimte een hele eenzame plek maar bedenk dan wel dat de Aarde zich te midden van heel veel galactisch gezelschap bevindt. Ons melkwegstelsel waar onze Zon zich in bevindt is een van de vele sterrenstelsels in de buurt. Ons sterrenstelsel maakt deel uit van een verzameling van nabije sterrenstelsels die de Virgo cluster wordt genoemd en die Virgocluster is weer een onderdeeltje van een grotere supercluster die we Laniakea noemen (Hawaiiaans voor “onmetelijke hemelen”).

Deze structuren worden voor astronomen zichtbaar als ze kijken naar lagere roodverschuivingen. In het algemeen zijn roodverschuivingen een maat van hoe het licht van een object wordt uitgerekt als het van ons vandaan beweegt. Astronomen gebruiken de roodverschuiving om te bepalen hoe lang geleden licht van zijn bron is vertrokken. Omdat het heelal uitdijt betekent een lagere roodverschuiving dat het licht van dat object pas later in de geschiedenis van het heelal zijn bron heeft verlaten.

Structuren die op lagere roodverschuivingen worden gevonden zijn kosmische tijdgenoten van elkaar. Maar op grote roodverschuivingen zijn objecten veel ouder.

Een team astronomen onder leiding van Olga Cucciati van het National Institute for Astrophysics (NIAF) om Bologna Italië heeft een enorme supercluster gevonden in het jonge heelal. Deze proto-supercluster, die door het team van Cucciati “Hyperion” is genoemd, is de grootste en zwaarste structuur die op een dergelijke enorme afstand en dus terug in de tijd, is gevonden. De proto-cluster dateert van ongeveer 2 miljard jaar na de Oerknal. Aldus een persbericht van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO).

Het team ontdekte deze enorme structuur door het analyseren van bestaande gegevens die zijn verkregen met het VIMOS-instrument aan de Very Large Telescope van de ESO in Chili en waarnemingen van de Canada-France-Hawaii Telescope op Hawaii. De massa van Hyperion werd berekend op 1 miljoen * miljard zonsmassa.

Het is voor het eerst dat een dergelijke grote structuur is ontdekt die zo’n grote roodverschuiving heeft dat de leeftijd bepaald kon worden op 2 miljard jaar na de Oerknal. Normaal gesproken hebben dergelijke structuren een veel lagere roodverschuiving en dat betekent dat ze zijn ontstaan in een tijd dat het heelal veel meer tijd heeft gehad om te evolueren en dergelijke structuren heeft kunnen maken. Voor de astronomen was het een complete verrassing om een dergelijke structuur aan te treffen in een tijd dat het heelal nog relatief jong was.

De proto supercluster Hyperion bevindt zich in het sterrenbeeld Sextant – Sextans. Dit sterrenbeeld is vanuit Nederland niet te zien. Je zal ervoor naar het zuidelijk halfrond moeten reizen.

De bevindingen zijn gepubliceerd in het tijdschrift Astronomy & Astrophysics.

 

Eerste publicatie: 20 oktober 2018