Mercurius

Interessante weetjes over Mercurius

Mercurius in valse kleuren.
Valse kleuren opname van Mercurius. De blauw gekleurde delen zijn rijk aan koolstof. Credit: NASA/JHUAPL

Mercurius bevindt zich dicht bij de Zon. Het is een nagenoeg bolvormig object dat bezaaid is met kraters. Totdat de MESSENGER van de NASA in 2008 in een baan om de planeet kwam wisten we erg weinig over de kleine Mercurius, slechts een deel van de planeet was ooit gefotografeerd. De MESSENGER heeft ons echter weer helemaal op de hoogte gebracht. In dit artikel enkele interessante feitjes over de planeet Mercurius.

Op Mercurius komen waterijs en organische verbindingen voor

Voor een planeet die zich zo dicht bij de Zon bevindt klinkt dit als een verrassing maar het ijs bevindt zich in de permanent donkere kraters waar geen zonlicht invalt. Organische verbindingen, bouwstenen voor leven, zijn ook aangetroffen aan het oppervlak van de planeet. Mercurius heeft niet voldoende atmosfeer en is veel te heet voor leven zoals wij dat kennen maar het aantreffen van organische verbindingen toont wel aan hoe algemeen deze moleculen door het zonnestelsel zijn verspreid. Aan het oppervlak treffen we ook nog wat zwavel aan en dat is iets wat wetenschappers nog niet kunnen verklaren want er is geen andere planeet in ons zonnestelsel met dergelijke hoge concentraties.

Het waterijs is veel jonger dan astronomen verwachtten

Gedetailleerd onderzoek laat scherpe begrenzingen zien van de ijsmassa’s en dat impliceert dat het ijs er nog niet zo heel erg lang ligt. Zou het ijs er al veel langer liggen dan zou er erosie zichtbaar zijn en zou het meer met het oppervlaktemateriaal van Mercurius zijn vermengd. Het is ook gebleken dat er leeftijdsverschillen zijn met de ijslagen op de Maan en op Mercurius en dat wijst weer naar verschillende condities voor de beide objecten.

 

Rembrandt en Mercurius
De beroemde schilder Rembrandt van Rijn met de naar hem vernoemde inslagkrater op Mercurius. credit: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Smithsonian Institution/Carnegie Institution of Washington.

Mercurius heeft een atmosfeer die veranderd met de afstand tot de Zon

De planeet heeft een hele ijle atmosfeer die we een exosfeer noemen (de Maan bijvoorbeeld heeft ook een exosfeer). Astronomen hebben calcium, natrium en magnesium in deze exosfeer aangetroffen. Deze concentraties van deze elementen veranderen met de afstand van de planeet tot de Zon. De veranderingen hebben een relatie met de druk van de zonnewind op de planeet.

Het magneetveld van Mercurius is aan de polen niet hetzelfde

Mercurius heeft iets dat lijkt op een magneetveld in zijn binnenste maar het is een heel zwak magneetveld (slechts 1% van het Aardse magneetveld). Wetenschappers hebben gezien dat er verschillen in magnetische sterkte zijn tussen de noordpool en de zuidpool op Mercurius. In het bijzonder aan de zuidpool zijn er grotere gaten tussen de magnetische veldlijnen zodat geladen deeltjes van de Zon daar gemakkelijker de planeet kunnen raken. Deze geladen deeltjes zorgen voor erosie aan het oppervlak van Mercurius en dragen daardoor bij aan de samenstelling van de planeet.

Het oppervlak van Mercurius
Detailopname van het oppervlak van Mercurius. De foto is gemaakt door de MESSENGER-sonde.

Ondanks het zwakke magneetveld gedraagt het magneetveld van Mercurius zich hetzelfde als het Aardse magneetveld

Het magneetveld zorgt voor het afweren van geladen deeltjes van de Zon en doet dat op dezelfde manier als het magneetveld van de Aarde. Omdat de stroom deeltjes van de Zon niet constant en uniform is verdeeld kunnen er turbulenties ontstaan als ze tegen het magneetveld van een planeet botsen.

De excentrische baan van Mercurius heeft geholpen om de relativiteitstheorie van Einstein te bewijzen

De baan van Mercurius is meer excentrisch dan die van de andere planeten en in combinatie met de nabijheid tot de Zon konden wetenschappers hiermee de algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein bewijzen. Simpel gezegd, de theorie geeft aan hoe het licht van een ster veranderd door de aanwezigheid van een andere planeet of nabije ster. Wetenschappers hebben gebruik gemaakt van door Mercurius gereflecteerde radarsignalen. De theorie zegt dat de baan van deze signalen door de aanwezigheid van de Zon een beetje zal veranderen vergeleken met als de Zon er niet zou zijn. De gemeten baan kwam precies overeen met wat de algemene relativiteitstheorie voorspelde.

Het Caloris Bekken op Mercurius
Het Caloris Bekken op Mercurius. Deze valse kleur opname laat duidelijk zien dat Mercurius vroeger stevig is gebombardeerd vanuit de ruimte.

Mercurius is lastig aan de hemel te vinden maar toch is de planeet al millennia lang bekend

Mercurius heeft de neiging om verstoppertje te spelen met de Zon en zorgt er daarmee voor dat de planeet lastig is waar te nemen. De planeet komt altijd erg kort op of gaat erg kort na de Zon onder en dat betekent dat amateurastronomen altijd in de schemering naar de planeet moeten zoeken. Bovendien komt Mercurius nooit ver boven de horizon uit. In de oudheid hadden de mensen een donkerdere sterrenhemel want er was nog geen lichtvervuiling. In die tijd kon de planeet beter worden waargenomen. We kennen de planeet dus al enkele duizenden jaren en in oude culturen werd de planeet ook aan goden gelinkt.

Mercurius heeft geen manen of ringen

Wetenschappers proberen nog steeds te begrijpen hoe het heelal is ontstaan en een van die manieren is door de planeten met elkaar te vergelijken. Interessant aan Mercurius is dat de planeet geen manen of ringen kent en daarmee is de planeet, buiten Venus die dit ook niet heeft, een uitzondering.

 

Eerste publicatie: 24 februari 2019
Bron: UniverseToday

Meer over Mercurius