Zonnestelsel Nieuws

Interstellaire bezoeker in ons zonnestelsel

De baan van A/2017 U1
Deze afbeelding toont de baan van A/2017 U1 – een object van vermoedelijk interstellaire oorsprong – door de binnenste delen van het zonnestelsel. De dichtste nadering tot de Zon vond plaats op 9 september 2017 en het object verplaatst zich nu met een snelheid van bijna 160.000 kilometer per uur ten opzichte van de Zon weg uit het zonnestelsel.
Credit: NASA/JPL-Caltech

Er is vermoedelijk voor het eerst een object van interstellaire oorsprong gezien in ons zonnestelsel. Het object wordt A/2017 U1 genoemd en is de afgelopen week ontdekt door de Pan-STARRS1 telescoop die op Hawaii staat.

Onderzoekers zijn opgewonden over de ontdekking. Het is iets waar ze al tientallen jaren naar uitkijken. Het bestaan van dergelijke objecten wordt al heel lang voorspeld – asteroïden en kometen die tussen de sterren bewegen en af en toe ons zonnestelsel doorkruisen – maar het de eerste keer dat een dergelijk object echt wordt gezien. Alle waarnemingen tot nu toe duiden er op dat het echt om een interstellair object gaat maar aanvullende waarnemingen worden nog uitgevoerd.

De voorlopige conclusie wordt gebaseerd op de hyperbolische baan die A/2017 U1 volgt en het feit dat deze baan het object ver buiten ons zonnestelsel brengt. Er zijn eerder hyperbolische objecten gevonden maar die werden veroorzaakt doordat ze werden weggeschoten als gevolg van de zwaartekracht veroorzaakt door interacties met planeten.

A/2017 U1 is niet in de buurt geweest van een planeet. Het uitgassen van een komeet kan er theoretisch voor zorgen dat die komeet in een hyperbolische baan terecht komt maar ook dat lijkt niet het geval te zijn met A/2017 U1. Ook andere plausibele verklaringen gaan in het geval van A/2017 U1 niet op en dan blijft alleen een object van interstellaire oorsprong over.

Animatie van de baan van A/2017 U1
Deze animatie van de NASA toont de baan van het vermoedelijk interstellaire object A/2017 U1 door de binnenste delen van het zonnestelsel.
Credit: NASA/JPL-Caltech

Het is onduidelijk om wat voor een object het hier gaat. Toen A/2017 U1 voor het eerst werd waargenomen dacht men te maken te hebben met een komeet. Het object kreeg dan ook de aanduiding C/2017 U1. Maar latere waarnemingen toonden aan dat er geen coma zichtbaar is en gezien de afstand tot de Zon had die er wel moeten zijn. De coma is een wazige wolk van gas en stof die de kern van een komeet omhuld. De naamgeving werd daarom weer aangepast naar een asteroïde aanduiding.

Maar de onderzoekers vermoeden dat A/2017 U1 voornamelijk uit ijs bestaat in plaats van gesteente. En dat heeft te maken met het feit dat materiaal dat relatief ver van sterren ontstaat en hoogst waarschijnlijk vanuit een zonnestelsel de interstellaire ruimte in wordt geschoten wordt gedomineerd door ijs. Daarnaast is het ook zo dat kometen niet altijd een coma vertonen. Dit doen ze alleen maar als ze dicht genoeg bij de Zon komen waardoor hun materiaal door de warmte van de Zon verdampt.

Astronomen hebben de baan van A/2017 U1 door het zonnestelsel gereconstrueerd uitgaande van de beschikbare baangegevens. Mijn schat de doorsnede van A/2017 U1 kleiner dan 400 meter. Het object naderde ons zonnestelsel vanuit het sterrenbeeld Lyra – Lier met een snelheid van ongeveer 92.000kilometer per uur.

A/2017 U1 kwam het zonnestelsel binnen in en hoek die bijna haaks stond op het baanvlak van de acht planeten die om de Zon draaien. Dat baanvlak werd op 2 september gepasseerd en wel binnen de baan van Mercurius. Een week later was de afstand tot de Zon het kleinst.

Op 14 oktober 2017 maakte A/2017 U1 de dichtste nadering tot de Aarde en dat was op een afstand van ongeveer 24 miljoen kilometer – ongeveer 60 maal de afstand Aarde – Maan. Het object bevindt zich nu boven de ecliptica en het snelt met een snelheid van bijna 160.000 kilometer per uur naar de buitenste delen van het zonnestelsel in de richting van het sterrenbeeld Pegasus.

Astronomen proberen A/2017 U1 met veel verschillende telescopen te bestuderen voor het object voor altijd weer verdwijnt. Dergelijk onderzoek kan helpen met het bepalen van de herkomst van het object maar ook een licht werpen op het ontstaan van planeten in onze kosmische omgeving.

Hoeveel dergelijke objecten er in de interstellaire ruimte rondvliegen is onbekend maar ook hebben astronomen geen idee hoe ze ze zouden kunnen opsporen.

 

Eerste publicatie: 31 oktober 2017
Bron: diverse persberichten