Is er leven mogelijk op de dwergplaneet Ceres?

In maart 2015 zal de ruimtesonde DAWN arriveren bij de dwergplaneet Ceres. Ceres is het grootste object in de asteroïdengordel tussen Mars en Jupiter. Ceres is een relatief warm en vochtig hemellichaam dat eigenlijk in dezelfde categorie als de Jupitermaan Europa en de Saturnusmaan Enceladus valt als we het hebben over mogelijkheden tot leven.

Leven zoals wij dat kennen is gebaseerd op vloeibaar water, een energiebron en bepaalde chemische bouwstenen (koolstof, waterstof,stikstof, zuurstof, fosfor en zwavel).

Ceres, met een doorsnede van 950 kilometer heeft vermoedelijk heel erg veel water. Dit baseert men op de lage gemiddelde dichtheid van 2,09 gram per cm3 (de dichtheid van de Aarde bedraagt 5,5 gram per cm3). Men denkt dat Ceres een rotsachtige kern heeft en een mantel die bestaat uit waterijs. Er zijn ook waterhoudende mineralen aangetoond aan het oppervlak. Het volume van Ceres zou tot 40% water kunnen zijn.
Na de Aarde zou Ceres wel eens het grootste waterreservoir in het zonnestelsel kunnen hebben echter het is nog onduidelijk hoe groot dit reservoir is en of het gaat om vloeibaar water.
Ceres bevindt zich gemiddeld op 2,8 Astronomische Eenheden van de Zon (1 Astronomische Eenheid is gelijk aan 150 miljoen kilometer en komt overeen met de gemiddelde afstand tussen de Aarde en de Zon) en ontvangt dus nog relatief veel warmte van de Zon. Europa en Enceladus bevinden zich veel verder weg op 5,2 respectievelijk 9 Astronomische Eenheden.
Zowel Europa als Enceladus beschikken over een interne warmtebron die wordt aangedreven door getijdenkrachten. Deze warmte zorgt er voor dat de ondergrondse oceaan van de manen niet volledig kan bevriezen en zorgt er ook voor dat er aan de zuidpool van Enceladus geisers van waterdamp zichtbaar zijn. Ook Europa zou dergelijke geisers vertonen maar de NASA kan die momenteel niet meer bevestigen omdat ze niet meer worden waargenomen.
Begin van 2014 werd wel aangekondigd dat men waterdamp emissies op Ceres heeft waargenomen en dat zou er op kunnen duiden dat Ceres daadwerkelijk een ondergrondse oceaan heeft. Eventuele geisers op Ceres worden niet opgewekt door een interne warmtebron maar doordat waterijs aan de oppervlakte onder invloed van zonlicht verdampt naar de ruimte. Echter op dit moment is er nog onvoldoende duidelijkheid over hoe de ontgassing van Ceres verloopt.
De DAWN-sonde zal veel vragen kunnen oplossen als die in maart aankomt bij de dwergplaneet. DAWN onderzocht van juli 2011 tot september 2012 de asteroïde Vesta en reisde daarna door naar Ceres. De planning is dat Ceres van maart 2015 tot juli 2015 wordt onderzocht door de DAWN.
Ook vanaf de Aarde wordt Ceres onderzocht. Zo kan de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) die staat opgesteld in de woestijn van Chili m.b.v. radiogolven ook waarnemingen verrichten van Ceres. Deze radiotelescoop kan dieper onder het oppervlak kijken dan de ruimtesonde DAWN. De gegevens van de ALMA kunnen een waardevolle aanvulling zijn van de gegevens die de DAWN gaat verzamelen.
Doordat Ceres zich relatief dicht bij de Aarde bevindt is het in de toekomst ook een aantrekkelijk doelwit voor ruimtemissies.

Publicatiedatum: 31 december 2014