Zonnestelsel Nieuws

Is Hygiea de kleinste dwergplaneet in ons zonnestelsel?

Hygiea gefotografeerd m.b.v. SPHERE/VLT
Een nieuwe opname van Hygiea gemaakt met SPHERE/VLT toont aan dat Hygiea misschien wel de kleinste dwergplaneet in ons zonnestelsel is. Hygiea bevindt zich in de asteroïdengordel en voldoet al aan drie van de vier eisen om als dwergplaneet geclassificeerd te worden: het draait om de Zon, het is een maan en anders dan een planeet heeft het ook de omgeving in zijn baan niet opgeruimd. De laatste voorwaarde is dat het object voldoende massa heeft om m.b.v. zijn eigen zwaartekracht een min of mee ronde vorm aan te nemen. Dit laatste is door de VLT-waarnemingen nu zichtbaar gemaakt. Credit: ESO/P. Vernazza et al./MISTRAL algorithm (ONERA/CNRS)

 

Astronomen hebben met behulp van het SPHERE instrument gekoppeld aan de Very Large Telescope van de ESO ontdekt dat de asteroïde Hygiea mogelijk als dwergplaneet geclassificeerd kan worden. Hygiea is na Ceres, Vesta en Pallas het grootste object in de asteroïdengordel tussen Mars en Jupiter. Voor het eerst zijn astronomen er in geslaagd in Hygiea in voldoende hoge resolutie te bestuderen. Men kon voor het eerst het oppervlak waarnemen. Ook konden de vorm en de grootte worden bepaald. Ze ontdekten dat Hygiea bolvormig is en mogelijk de kroon van Ceres als kleinste dwergplaneet in ons zonnestelsel kan overnemen.

Hygiea bevindt zich in de asteroïdengordel en voldoet een drie van de vier voorwaarden om als dwergplaneet geclassificeerd te worden:

  1. Hygiea draait om de Zon
  2. Het is geen maan
  3. En anders dan een planeet heeft Hygiea de omgeving in zijn baan niet opgeruimd.

De vierde voorwaarde is dat het object genoeg massa heeft zodat het onder invloed van zijn eigen zwaartekracht een min of meer ronde vorm aanneemt. Dit laatste is wat de VLT waarnemingen nu hebben ontdekt over Hygiea.

Het team gebruikte de SPHERE-waarnemingen ook om de grootte van Hygiea te bepalen. Men kwam uit op een diameter van iets meer dan 430 kilometer. Pluto, de beroemdste dwergplaneet, heeft een diameter van ongeveer 2400 kilometer en Ceres ongeveer 950 kilometer in doorsnede zijn.

Vergelijking tussen Hygiea en Vesta
Astronomen verwachtten een grote inslagkrater te vinden maar de SPHERE-waarnemingen hebben aangetoond dat die er niet is. Hygiea is ontstaan tijdens een van de grootste inslagen in de asteroïdengordel dus men verwachtte minstens een groot inslagbassin te vinden. Op Vesta is dat inslagbassin er wel. Het nieuwe onderzoek ontdekte ook dat Hygiea bolvormig is en daarmee de kroon van Ceres als kleinste dwergplaneet over zou kunnen nemen. Het team gebruikte het SPHERE-instrument ook om de grootte te bepalen. Men kwam uit op een diameter van iets meer dan 430 kilometer. Ceres heeft een doorsnede van ongeveer 950 kilometer. Credit: ESO/P. Vernazza et al., L. Jorda et al./MISTRAL algorithm (ONERA/CNRS)

Verrassend genoeg toonden de waarnemingen ook aan dat Hygiea geen grote inslagkrater heeft. Die had men wel verwacht zo rapporteerde het team in het onderzoek dat 28 oktober 2019 in Nature Astronomy werd gepubliceerd. Hygiea is het belangrijkste lid van een van de grootste asteroïdenfamilies. Dit de Hygiea familie behoren bijna 7000 leden die allemaal van hetzelfde object afstammen. Astronomen verwachtten dat de gebeurtenis die leidde tot het ontstaan van deze grote familie ook een grote inslagkrater op Hygiea had achtergelaten.

Met behulp van SPHERE hebben de onderzoekers ongeveer 95% van het oppervlak van Hygiea kunnen bestuderen. Men zag slechts twee duidelijke kraters. Geen van die twee kraters zou ontstaan kunnen zijn door de inslag die verantwoordelijk was voor het ontstaan van Hygiea en zijn familie van steroïden. Het volume van al die familieleden bij elkaar is goed voor een object met een doorsnede van ongeveer 100 kilometer. De twee kraters zijn veel te klein.

Het team zocht verder en deed verschillende simulaties waaruit ze concludeerden dat de bolvorm van Hygiea en de vele familieleden vermoedelijk het resultaat zijn van een frontale botsing met een object van 75 tot 150 kilometer in doorsnede. De simulaties geven aan dat dit ongeveer 2 miljard jaar geleden heeft plaatsgevonden. Bij die frontale botsing werd het moederobject volledig vernietigd. Toen de restanten zich weer verenigden gaven ze Hygiea zijn ronde vorm en ontstonden er duizenden begeleidende steroïden als familie. Volgens de onderzoekers is een dergelijke grote botsing tussen twee grote objecten in de asteroïden in de afgelopen 3 tot 4 miljard jaar uniek.

Het in detail bestuderen van asteroïden is mogelijk door de ontwikkeling van geavanceerde computerberekeningen en de steeds krachtigere telescopen. Met dank aan de VLT en de nieuwe generatie adaptieve optiek zoals SPHERE, kan men nu asteroïden in de hoofdgordel tussen mars en Jupiter met een ongekend hoge resolutie bestuderen. Volgens de onderzoekers wordt op deze manier de kloof tussen missies met ruimtesondes en waarnemingen vanaf de Aarde gedicht.

Het onderzoek is op 28 oktober 2019 gepubliceerd in het tijdschrift Astronomy Nature.

Meer informatie: A basin-free spherical shape as an outcome of a giant impact on asteroid Hygiea,

Eerste publicatie: 28 oktober 2019
Bron: ESO