Astronomisch Nieuws

IXPE röntgentelescoop maakt zijn eerste beelden

De Imaging X-ray Polarimetry Explorer (IXPE) is een samenwerkingsverband tussen de NASA en het Italiaanse ruimtevaartagentschap ISA. De satelliet heeft een opname gemaakt van Cassiopeia A, dit is de jongste bekende supernova overblijfsel in ons sterrenstelsel.

Deze IXPE-afbeelding toont de intensiteit van röntgenstraling afkomstig van Cassiopeia A
Deze IXPE-afbeelding toont de intensiteit van röntgenstraling afkomstig van Cassiopeia A; de kleuren variëren van koel paars en blauw naar rood en wit heet corresponderend met de toenemende helderheid van de röntgenstralen. De afbeelding is gemaakt aan de hand van gegevens die IXPE tussen 11 en 18 januari 2022 verzamelde. Credit: NASA / ASI / IXPE.

IXPE is de eerste missie van de NASA die gewijd is aan het meten van de polarisatie van röntgenstralen van de meest extreme en mysterieuze objecten in het heelal: supernovarestanten, superzware zwarte gaten en tientallen andere hoogenergetische objecten.

De ruimtetelescoop werd op 9 december 2021 vanaf het Kennedy Space Center in Florida gelanceerd met behulp van een Falcon 9-raket van SpaceX. De ruimtetelescoop draait nu op een hoogte van ongeveer 600 kilometer om de Aarde heen en alle instrumenten werken goed.

IXPE bouwt voort op en vormt een aanvulling op de wetenschappelijke ontdekkingen van andere telescopen, waaronder de Chandra röntgentelescoop van de NASA

De ruimtetelescoop is uitgerust met drie ultramoderne instrumenten die zijn uitgerust met speciale detectoren.

Een belangrijke meting die astronomen met de röntgentelescoop gaan doen is het kijken naar de polarisatie, van röntgenlicht. Deze polarisatie van het licht bevat aanwijzingen voor de omgeving waar het röntgenlicht vandaan komt.

De instrumenten van IXPE zullen ook de energie, het tijdstip van aankomst en de positie aan de hemel van röntgenstraling van kosmische bronnen meten.

Deze afbeelding van Cassiopeia A combineert enkele van de eerste röntgendata die door IXPE zijn verzamel
Deze afbeelding van Cassiopeia A combineert enkele van de eerste röntgendata die door IXPE zijn verzameld (in paars) met hoogenergetische röntgendata van de Chandra röntgentelescoop (in blauw). Credit: NASA / ASI / CXC / SAO / IXPE.

Op 11 januari 2022 richtte IXPE zijn röntgenogen op Cassiopeia A, een restant van een supernova die meer dan 11.000 jaar geleden explodeerde.

De schokgolven van de explosie hebben het omringende gas meegesleurd en het tot hoge temperaturen verhit en de deeltjes van de kosmische straling versneld tot een wolk die gloeit in röntgenlicht.

Andere telescopen hebben Cassiopeia A al eerder bestudeerd maar met IXPE kunnen astronomen het op een nieuwe manier onderzoeken.

Met de polarisatiegegevens van Cassiopeia A zal IXPE astrofysici voor het eerst in staat stellen te zien hoe de hoeveelheid polarisatie varieert over de supernovarest die ongeveer 10 lichtjaar in diameter is.

Eerste publicatie: 21 februari 2022
Bron: Sci-News/NASA