Ruimtevaartorganisaties

JAXA – Japan’s Aerospace Exploration Agency

JAXA
JAXA – Japan’s Aerospace Exploration Agency

Het Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA) is opgericht in 2003. Het is ontstaan uit de fusie van drie overheidsorganisaties die zich met activiteiten in de ruimte bezig hielden. JAXA is verantwoordelijk voor alle civiele ruimtevaartactiviteiten van Japan. Deze activiteiten variëren van ruimteonderzoek tot lopende ruimtemissies.

De bemande ruimtevaart van Japan was al begonnen voor de oprichting van JAXA. Japan leverde een belangrijke bijdrage aan het ISS. Onder andere de onderzoeksmodule Kibo en een robot-arm zijn door Japan ontwikkeld en geleverd. Ook levert Japan met de onbemande vrachtmodule H-II Transfer Vehicle (HTV) een bijdrage in de bevoorrading van het ISS.

Andere noemenswaardige onbemande ruimtemissies van Japan zijn de lancering van de Hayabua naar asteroïde 25143 Itokawa, de SELENE-missie naar de Maan maar ook de zichzelf controlerende raket Epsilon.

Vroeg Japans ruimteonderzoek

Voor het ontstaan van JAXA had Japan drie organisaties die zich met de ruimte bezig hielden. Het Institute of Space and Astronautical Science (ISAS) en het National Aerospace Laboratory (NAL) werden beiden opgericht in 1955, het National Space Development Agency of Japan (NASDA) ontstond in 1969.

ISAS hield zich bezig met gerobotiseerde missies zoals de PENCIL, de suborbitale raketlancering in 1955 en de eerste satelliet, OHSUMI die in 1970 werd gelanceerd. (ISAS was voorheen bekend onder andere namen maar kreeg in 1981 deze naam nadat enkele Japanse universiteiten een samenwerkingsverband sloten).

NAL (National Aeronautical Laboratory) werkte aan raketten, ruimtetransportmiddelen en aanverwante technologie. NASDA was bezig met satellieten en lanceerraketten en was verantwoordelijk voor het eerste Japanse astronautenprogramma.

In 2003 werden deze organisaties door de Japanse autoriteiten samengevoegd met als doel een onafhankelijk instituut te vormen dat alle activiteiten op het gebied van de ruimtevaart kan organiseren, van basis research tot ontwikkeling en toepassing.

Veel van het werk dat tegenwoordig door JAXA wordt uitgevoerd stamt van de research die in het verleden door de drie afzonderlijke organisaties is opgezet. Eén van de voorbeelden is de bijdrage aan het International Space Station.

Japanse bemande ruimtevaart en het ISS

In 1985 selecteerde de NASDA de eerste drie astronauten: Mamoru Mohri, Chiaki Mukai en Takao Doi. Mohri maakte als eerste Japanner in de ruimte in 1992 aan boord van de STS-47 de eerste vlucht. Hij was aan boord van de Endeavour die Spacelab-J bij zich had. Aan boord van Spacelab-J bevonden zich verschillende Japanse experimenten.

De doel van de eerste Japanse ruimtevluchten was het opdoen van research ervaring die nuttig zou kunnen zijn voor het ISS. In 1996 vloog Koichi Wakata aan boord van de STS-72. Hij was de eerste japanner die in de ruimte die met robotica bezig was.

In 1997 voerde de Japanner Takao Doi aan boord van de TS-87 de eerste ruimtewandeling uit. In die jaren selecteerde Japan meer astronauten.

Voor het ISS bouwden NASDA en later JAXA vrachtschepen en Kibo – de eerste Japanse module voor bemande ruimtevaart. Kibo wordt gebruikt voor de ontwikkeling van nieuwe materialen en het bestuderen van effecten van langdurig verblijf in de ruimte op het menselijk lichaam.

Een recentere bijdrage van Japan aan het ISS is de pratende robot Kirobo. Het is de bedoeling dat de robot door middel van interactie met de astronauten informatie verzameld over hun psychische gesteldheid.

Onbemande missies

Eén van de beroemdste onbemande Japanse missies is de Hayabusa. Deze verkenner werd in 2003 gelanceerd en bereikte in september 2005 de beoogde asteroïde. Hayabusa liet de lander MINERVA los die zichzelf van plek naar plek moest verplaatsen aan het oppervlak. Dit mislukte helaas. In 2005 landde Hayabusa zelf op de asteroïde en probeerde er materiaal te verzamelen. In 2010 keerde de Hayabusa na veel mechanische problemen terug op Aarde.

In december 1014 werd Hayabusa-2 gelanceerd. Deze verkenner is op weg naar de koolstofrijke asteroïde Ryugu waar de verkenner midden 2018 zal arriveren en verschillende kleinere robots op het oppervlak zal plaatsen. Eind 2019 zal de Hayabusa-2 de asteroïde weer verlaten om dan eind 2020 weer op Aarde terug te keren.

Een andere bekende onbemande missie is de SELENE (Selenological and Engineering Explorer) ook wel Kayuga genoemd. Deze missie moest de Maan bestuderen. Kayuga werd in 200 gelanceerd en verrichte gedurende meer dan een jaar prima werd. Daarna sloeg de Kayuga, als gepland, te pletter op het oppervlak van de Maan. Het doel van de missie was om meer te leren van de elementaire en mineralogische samenstelling van de Maan, de geografie, het oppervlak en de structuren onder het oppervlak, de restanten van het magneetveld van de Maan en het zwaartekrachtsveld van de Maan.

Andere belangrijke missies

In 2006 werd de Hinode (Solar-B) gelanceerd om de zon te bestuderen. Doel van de missie is meer te leren over de corona van de Zon om zo beter het weer op de Zon te kunnen voorspellen en de effecten er van op Aarde.

In 2010 had de Akatsuki bij Venus moeten arriveren maar dat mislukte door problemen met de aandrijving. De verkenner was in een baan die het mogelijk maakte om in december 2015 een nieuwe scheervlucht lang Venus te maken en tijdens die scheervlucht is het gelukt om de Akatsuki in een baan om de planeet te krijgen. In april 2016 startte de verkenner met zijn waarnemingen.

JAXA is ook bezig om Ikaros te testen, dit is een zonnezeil dat in 2010 is gelanceerd en periodiek uit zijn slaapstand wordt gehaald.

Begin 2016 werd de röntgentelescoop ASTROH/Hitomi gelanceerd maar kort na de lancering werd het contact met de telescoop verloren en in april 2016 werd de missie als mislukt beschouwd.

Een nieuwe ontwikkeling van JAXA is de Epsilon raket die zichzelf moet controleren waardoor op de grond minder mensen nodig zijn. Men wil de raket lanceren met behulp van het equivalent van een paar desktop computers in plaats van een groot mainframe om zo ook de kosten te drukken.

Dergelijke artificiële intelligentie is in apparatuur op Aarde al heel normaal dus het moet volgens onderzoekers van JAXA ook in de ruimtevaart toepasbaar zijn.

Eerste publicatie: 29 oktober 2016
Bron: space.com