Je gouden halsketting komt misschien van een totaal onverwachte type ster
Een vergeten vlam van een dode ster zou kunnen verklaren hoe het jonge heelal aan zijn pracht en praal kwam.
Die gouden ketting om je nek heb je misschien wel te danken aan een grillige, al lang uitgestorven ster uit het verre verleden van het heelal. Volgens een nieuw onderzoek hebben magnetars – een zeldzaam type neutronenster – mogelijk enkele van de eerste zware elementen in het heelal gesmeed, gebaseerd op bewijs dat is gevonden in 20 jaar oude data.
De gegevens zijn afkomstig van een magnetarvlam uit 2004 die een enorme hoeveelheid energie het heelal inblies. Deze uitbarstingen vinden plaats wanneer de korst van een magnetar breekt in een “sterrenbeving”, waarbij hoogenergetische straling vrijkomt. Het INTErnationale Gamma-Ray Astrophysics Laboratory (INTEGRAL) van de ESA deed de detectie en pikte een mysterieus gammastraalsignaal op van de gebeurtenis. Maar voor het recente team van onderzoekers lijkt het sterk op de vingerafdruk van de vorming van zware elementen.
De onderzoeksgroep onderzocht de straling van gigantische zonnevlammen als een mogelijke indicator voor de vorming van zware elementatomen uit andere atomen, een proces dat nucleosynthese wordt genoemd. De bevindingen van het team, gepubliceerd in The Astrophysical Journal Letters, wijzen erop dat magnetars mogelijk kosmische fabrieken zijn voor zware elementen als goud.
Het beantwoordt een van de vragen van de eeuw en lost een mysterie op met behulp van bijna vergeten archiefgegevens.
Een toonaangevende theorie over de bron van goud, platina en uranium wijst op samensmeltingen van neutronensterren – heftige botsingen van neutronensterren die atomen de ruimte in slingeren. Maar die gebeurtenissen zijn relatief zeldzaam en vinden laat in de kosmische geschiedenis plaats. Magnetars daarentegen zijn oud – en hun zonnevlammen zouden kunnen verklaren hoe deze zware elementen zo vroeg zijn verschenen.
Het onderzoeksteam voerde modellen uit die aantoonden hoe snel een neutronenvangproces (ofwel het “r-proces”) na een magnetarvlam zware elementen kon maken, vonden een signaal dat bijna perfect overeenkwam – een speld in de hooiberg van gegevens uit 2004.
De bevindingen van het team zouden kunnen worden bevestigd door de aanstaande Compton Spectrometer and Imager (COSI)-missie van de NASA die in 2027 moet worden gelanceerd. COSI zal energetische verschijnselen in het heelal bestuderen, zoals gigantische vlammen van magnetars. COSI zal ook de afzonderlijke elementen kunnen identificeren die bij die gebeurtenissen zijn ontstaan. Zo kan worden vastgesteld of de glinsterende uitstroom van sterk gemagnetiseerde sterren inderdaad goud is.
Eerste publicatie: 1 mei 2025
Bron: diverse persberichten
