Juno ontdekt onbekende kraters op Ganymedes
.
Nadat een NASA-missie in juni 2021 binnen 1000 kilometer van Jupiters grootste maan Ganymedes scheerde zijn wetenschappers nog steeds aan het decoderen wat de ontmoeting ons kan leren over deze vreemde wereld.
Twee missies hebben eerder afbeeldingen gemaakt van Ganymedes, de grootste maan in het zonnestelsel. De Voyager 1 deed dit in 1979 en de Galileo ruimtesonde in het midden van de jaren negentig. Sommige van die afbeeldingen zijn echter in een minder dan ideale hoek genomen waardoor er grote lege plekken achterbleven waar wetenschappers niets vanaf wisten. Sinds de lancering van die missies is ook de technologie drastisch verbeterd. Dus wetenschappers waren opgewonden toen de Juno ruimtesonde van de NASA het met kraters bedekte oppervlak van de Maan in het grootste detail ooit onthulde en glinsterende aurora’s zag die zich uitstrekken tussen de polen van Ganymedes en de evenaar.
Deze afbeeldingen toonden een overvloed aan nieuwe kenmerken op het oppervlak van Ganymedes, waaronder inslagkraters van wel 100 kilometer in doorsnede.
In het verleden zijn een aantal echt grote inslagkraters gemist die gewoon niet zichtbaar waren in de gegevens van de Voyager. Het zou een waarschuwing moeten zijn om dingen van slechts één afbeelding in kaart te brengen met één belichtingshoek en één kijkhoek. Men heeft deze grote krater van 100 kilometer gemist die echt duidelijk is in de gegevens van de JunoCam. En een andere, een iets minder voor de hand liggende krater is ongeveer 110 kilometer breed.
De afbeeldingen onthulden ook verschillende kleinere kraters, 40 tot 50 kilometer breed, en meerdere kenmerken waarvan de wetenschappers denken dat ze het gevolg kunnen zijn van de vulkanische activiteit van Ganymedes.
Er zijn caldera-achtige structuren gevonden die vergelijkbaar zijn met die men eerder in andere delen van Ganymedes heeft gezien. Caldera’s zijn vulkanische kraters die in het geval van Ganymedes waarschijnlijk zijn ontstaan door cryovulkanen die bevroren water en gas uit het binnenste van de maan spuiten.
Het aantal van deze kenmerken dat op de Juno-afbeeldingen te zien is suggereert een veel intensere activiteit op de maan dan wetenschappers eerder hadden verwacht.
Met de nieuwe waarnemingen wordt het aantal caldera-achtige kenmerken met 30% verhoogd en misschien zijn dat er nog steeds veel te weinig. Misschien zijn er nog veel meer te vinden op Ganymedes als astronomen meer nieuwe gegevens krijgen.
Niet alleen is Ganymedes de grootste maan in het zonnestelsel, 26% groter dan de planeet Mercurius, maar het is ook de enige bekende maan met een eigen magneetveld. De variaties in dit magneetveld leidden ertoe dat wetenschappers concludeerden dat de maan een enorme ondergrondse oceaan van zout water moet hebben. Deze oceaan is tot 40 kilometer diep en verborgen onder een 150 kilometer dikke korst van ijs en gesteente. De oceaan maakte Ganymedes een uitstekende kandidaat voor het bestaan van primitieve levensvormen.
Ganymedes draait op een afstand van ± 1,07 miljoen kilometer om Jupiter heen en is ingebed in het magnetische veld van de planeet en heeft te maken met de enorme aantrekkingskracht die ook passerende asteroïden en kometen aantrekt.
De wisselwerking tussen de magnetische velden van Ganymedes en Jupiter geeft aanleiding tot heldere aurora’s op de maan, de enige die ooit op een maan zijn waargenomen. De aurora’s van Ganymedes werden ontdekt in beelden van de Hubble-telescoop maar de meer recente scheervlucht van Juno stelde wetenschappers in staat meer inzichten te verkrijgen.
Astronomen waren nu in staat om de exacte locaties van de aurora-emissies te zien. Men kon voor het eerst de breedtegraad zien en men zag ook dat er zeer scherpe grenzen zijn aan de poolwaartse randen van de beide aurora ovalen. Terwijl je naar de evenaar gaat nemen de emissies geleidelijker af, iets wat toekomstige modellen wellicht kunnen verklaren.
Ganymedes zal een belangrijk doelwit zijn van de komende Europese Icy Moons Explorer (ICE) die naar verwachting volgend jaar wordt gelanceerd.
Eerste publicatie: 23 maart 2022
Bron: NASA
