Waarnemen

Kan je de verschillende kleuren van de sterren zien?

Auriga en Taurus
De sterrenbeelden Auriga en Taurus met de heldere sterren Capella en Aldebaran. Rechtsboven de blauwwitte sterren van de Pleaiden.

Sterren zijn als wilde bloemen, iedere ster straalt met een andere kleur van de regenboog. Heb je ooit kleuren van sterren gezien? De wintermaanden zijn bij uitstek geschikt om om eens naar enkele heldere sterren te kijken.

s Avonds kunnen we in het noordoosten de heldere ster Capella van het sterrenbeeld Voerman – Auriga goed zien. Net zoals de heldere ster Sirius die later op de avond opkomt in het zuidoosten flikkert capella vaak als de ster nog laag boven de horizon staat. Dat heeft niks te maken met de ster zelfs, dit effect wordt veroorzaakt door turbulenties in onze atmosfeer. Het effect is vooral goed zichtbaar bij sterren als capella en Sirius omdat ze zo helder zijn.

Je hebt Capella gevonden? Capella schijnt met een goudgele kleur. Het spectraaltype van de ster bepaalt de kleur. Capella is een ster van spectraalklasse G, ook onze Zon behoort tot die spectraalklasse. Zowel onze Zon als Capella schijnen dus met een goudgele kleur.

De ware kleur van een ster wordt zichtbaar als die verder boven de horizon komt en geen last meer heeft van de turbulentie van de atmosfeer. Als je goede ogen hebt en de waarneemomstandigheden zijn goed, dat wil zeggen geen storend stadslicht en geen licht van de Maan, dan kan je kleuren herkennen van andere sterren. Mocht het met je ogen niet lukken gebruik dan een verrekijker met een kleine vergroting.

Een beetje hoger aan de sterrenhemel bevindt zich het sterrenbeeld Stier – Taurus met de heldere ster Aldebaran. Deze ster heeft een oranjerode kleur. Nog hoger aan de sterrenhemel staan de sterren die de open sterrenhoop de Pleiaden vormen. Je kan ze als een groepje sterren met het blote oog zien. Dit zijn nog jonge, hele hete sterren die met een blauwwitte kleur schijnen.

Astronomen kunnen heel veel informatie halen uit het licht van de sterren maar de kleur van een ster zegt direct iets voor de oppervlaktetemperatuur van die ster. De gelige kleur van Capella wijst op een gemiddelde temperatuur, net zoals onze Zon. Het rood van Aldebaran is typisch voor een oude ster met een lage oppervlaktetemperatuur en het blauwachtige van de Pleiaden wijst weer op de hoge oppervlaktetemperatuur van jonge sterren.

De blauw-witte ster Elnath maakt officieel uit van het sterrenbeeld Taurus – Stier maar wordt ook wel als deel van Auriga – Voerman beschouwd.

Met een beetje voorbereiding en een hele donkere donkere omgeving kan je een heel scala aan kleuren ontdekken aan de sterrenhemel. Het gaat van koele rode sterren tot hele hete blauw-witte sterren met daartussen de gele sterren die een gematigde temperatuur hebben.

HR-diagram met de kleuren van de sterren
Het HR-diagram toont de kleuren van de sterren. Afbeelding via wikipedia

Eerste publicatie: 20 december 2017
Bron: EarthSky