Lege Starliner terug op Aarde
Starliner is weer thuis, meer dan drie maanden na de geplande missie van 10 dagen. De Boeing Starliner capsule Calypso landde vanochtend om 06:01 uur Nederlandse tijd op de ruimtevaartbasis White Sands in New Mexico.
De landing werd lang uitgesteld, meer dan 3 maanden na een orbitale missie die oorspronkelijk ongeveer 10 dagen zou duren. En hoewel Starliner werd gelanceerd met twee astronauten aan boord – Williams en Wilmore – vloog er niemand mee terug naar huis.
Een cruciale testvlucht
De wortels van de net voltooide missie, bekend als Crew Test Flight (CFT), gaan 10 jaar terug. In 2014 gaf NASA SpaceX en Boeing miljardencontracten om het werk aan hun astronautentaxi’s af te ronden – capsules die respectievelijk bekend staan als Crew Dragon en Starliner.
NASA wilde dat een of beide van die capsules in 2017 astronauten van en naar het International Space Station (ISS) zouden brengen, waarmee een eigen orbitale menselijke ruimtevaartcapaciteit zou worden hersteld – iets wat de VS ontbeerde sinds de pensionering van de spaceshuttles in 2011.
Geen van beide capsules haalde dat ambitieuze doel. De eerste astronautenmissie van SpaceX, een testvlucht naar het ISS genaamd Demo-2, werd in mei 2020 gelanceerd. Starliner’s bemande debuut was CFT, die op 5 juni werd gelanceerd bovenop een United Launch Alliance Atlas V-raket, waarmee Williams en Wilmore naar het ISS werden gestuurd voor een gepland verblijd van 8 dagen.
CFT zou al in 2023 vliegen maar werd uitgesteld vanwege problemen met de parachute en om grote hoeveelheden isolatietape van het bedradingssysteem van de capsule te verwijderen. Deze tape was brandgevaarlijk en dus een veiligheidsrisico.
De missie ondervond onlangs ook problemen. Een geplande lanceerpoging op 25 mei werd bijvoorbeeld uitgesteld nadat teamleden een klein heliumlek in de servicemodule van Starliner opmerkten. Na de lancering kwamen er nog meer heliumlekken aan het licht, toen Starliner het ISS in een baan om de Aarde naderde. En, nog zorgwekkender, de capsule ondervond problemen met de voortstuwing; 5 van de 28 RCS-stuwraketten (Reaction Control System) vielen kort na de lancering uit.
De problemen met de voortstuwing verijdelden de eerste ISS-koppeling van Starliner op 6 juni. De capsule slaagde bij de tweede poging die dag en teamleden brachten uiteindelijk 4 van de 5 defecte stuwraketten weer online. Maar het probleem bleef een grote rol spelen tijdens de rest van de missie.
Een lastige beslissing
NASA verlengde de orbitale verblijfsduur van CFT herhaaldelijk waardoor de leden van het missieteam meer tijd kregen om de problemen met de stuwraketten te analyseren en op te lossen. Dit werk omvatte modelstudies en testen in de ruimte en op de grond.
Uiteindelijk concludeerde NASA dat het meenemen van Williams en Wilmore met de Starliner naar huis een onaanvaardbaar veiligheidsrisico vormde.
Williams en Wilmore blijven tot februari aan boord van het ISS, waarna ze naar huis worden gebracht met een Crew Dragon van SpaceX – het toestel dat de Crew 9-missie van het bedrijf naar het ISS brengt. Die missie moet later deze maand van start gaan. Om ruimte voor hen te maken zal Crew-9 met twee astronauten opstijgen in plaats van de gebruikelijke vier.
Ondertussen was Starliner ingepakt voor een onbemande terugkeer naar de Aarde. Onder de uitrusting die de Starliner mee naar huis nam bevonden zich de “Boeing Blue”-ruimtepakken die Williams en Wilmore aan boord van de capsule droegen. De astronauten hebben ze nu niet meer nodig en ze zijn niet te gebruiken aan boord van een Crew Dragon.
Starliner koppelde zich afgelopen nacht, een paar minuten na middernacht, los van het ISS. De capsule voerde een reeks manoeuvres uit om zichzelf voor te bereiden op een onbemande landing aan parachutes op de ruimtevaartbasis White Sands in New Mexico. Die landing vond vanochtend iets na 6 uur plaats.
Het was de derde landing in totaal voor Starliner. De capsule vloog ook twee onbemande testvluchten naar het ISS, één in december 2019 en één in mei 2022. Starliner slaagde er niet in om tijdens de eerste vlucht te koppelen aan het ISS. De tweede onbemande vlucht was wel een succes alhoewel Starliner ook op die vlucht enkele problemen ondervond met de Stuwkracht. Dat waren andere problemen die niet gerelateerd waren aan het nu haperende RCS.
Een duistere toekomst
Boeing en NASA hadden gehoopt dat CFT de weg vrij zou maken voor de certificering van Starliner, waardoor de capsule zes maanden durende astronautenmissies naar het ISS kon uitvoeren.
De eerste operationele vlucht, Starliner-1, was gepland voor februari 2025. Die lancering is echter al uitgesteld tot op zijn vroegst augustus 2025. En het is op dit moment onduidelijk of Starliner tegen die tijd gecertificeerd zal zijn – of welke aanvullende testen, indien van toepassing, NASA zal eisen voordat de certificering kan plaatsvinden.
Boeing zal samen met NASA aan een algeheel plan gaan werken om uit te zoeken hoe Starliner operationeel en gecertificeerd te krijgen.
Crew Dragon werd kort na de succesvolle afronding van Demo-2 in 2020 gecertificeerd. SpaceX treft momenteel voorbereidingen voor de negende astronautenvlucht naar het ISS.
SpaceX heeft ook een aantal privémissies gevlogen, evenals de Inspiration4-astronautenvlucht naar een baan om de Aarde. En het bedrijf bereidt zich voor op de lancering van Polaris Dawn, een andere vrij vliegende commerciële astronautenmissie die de allereerste privéruimtewandeling wil uitvoeren.
Eerste publicatie: 7 september 2024
Bron: NASA & anderen
