Verouderde sterrenbeelden

Het sterrenbeeld Lochium Funis – Peillood

Op kaart XVIII van de Uranographia van Johann Bode is Lochium Funis om Pyxis – Kompas gewikkeld.

Het sterrenbeeld Lochium Funis werd in 1801 door Johann Bode in zijn Uranographia opgenomen. Lochium Funis beeldt de middelen uit die zeevaarders in die tijd gebruikten om snelheid en afstand te meten op zee. Het sterrenbeeld wikkelde om Pyxis – Kompas heen. Dit sterrenbeeldje was door de Franse astronoom Nicolas Louis de Lacaille aan de sterrenhemel geplaatst.

Het apparaat bestond uit een gewogen stuk plat hout dat was vastgemaakt een aan lang touw dat was voorzien van knopen. De zeelieden gooiden het hout overboord en telden het aantal knopen dat in een halve minuut tijd overboord ging. Deze halve minuut werd met behulp van een zandloper bepaald.

Bode behandelde Pyxis en Lochium Funis als een gecombineerde figuur en beeldde ze in zijn atlas samen af binnen de grenzen van hetzelfde sterrenbeeld en nam de sterren samen op in zijn begeleidende catalogus, de “Allgemeine Beschreibung und Nachweisung der Gestirne”. Zoals Bode het uitlegde: Lochium Funis bepaalde de snelheid van het schip en Pyxis het kompas gaf de richting aan van het schip.

Het sterrenbeeld Pyxis – Kompas van Lacaille heeft de tand des tijds overleefd maar Lochium Funis is in de vergetelheid geraakt.

 

Eerste publicatie: 29 juli 2009
Volledige revisie: 17 april 2019