Luna 9 – de eerste zachte landing op de Maan
Luna 9 was de eerste verkenner die een zachte landing op de Maan maakte. De Sovjet-Russische verkenner arriveerde drie jaar voordat de eerste mensen op de Maan rondliepen. De verkenner maakte deel uit van een Sovjet-programma om de Maan te fotograferen en meer te leren over de Maan.
De space race
In de jaren 60 van de vorige eeuw waren de Verenigde Staten en de Sovjet Unie verwikkeld in een race naar de ruimte waarbij het de Amerikanen uiteindelijk in 1969 lukte om als eerste mensen naar de Maan te brengen. De Sovjets hadden de grootste problemen met hun Zond-raket die bedoeld was om mensen naar de Maan te brengen. Die problemen waren zó groot dat er in 1968 zelfs doden vielen.
De Russen focusten zich daarom op andere onderdelen van hun Maan-programma waaronder twee zeer succesvolle robotmissies, de Lunokhod 1 en Lunokhod 2.
De eerste gerobotiseerde missies van de Sovjets hadden internationaal de aandacht getrokken. Luna 3 vloog in 1959 langs de Maan, dit was twee jaar nadat de Sovjets als eerste een satelliet naar de ruimte lanceerden. Luna 3 maakte ook als eerste verkenner foto’s van de achterzijde van de Maan.
Een scheervlucht maken was in die tijd al moeilijk, laat staan een zachte landing. De Sovjets en de Amerikanen hadden van te voren al enkele malen een verkenner gepland en ongepland te pletter laten slaan op de Maan maar om een zachte landing uit te kunnen voeren zijn andere technieken noodzakelijk waaronder een manier om de verkenner niet te beschadigen en een manier om gegevens naar de Aarde te zenden.
Er waren zelfs experts die twijfelden of het oppervlak van de Maan wel geschikt was voor een landing. Men dacht in die tijd dat het oppervlak bedekt was met een dikke laag stof waar een verkenner gemakkelijk in weg zou kunnen zakken.
Luna 9 werd op 31 januari 1966 gelanceerd en landde op 3 februari op de Maan. Het ruimtevaartuig landde op de Maan maar de landingscapsule zelf werd ongeveer 5 meter voor de landing afgestoten om een echt zachte landing te maken. Dit automatische maanstation dat op het oppervlak landde was bolvormig, had een doorsnede van 58 centimeter en woog ongeveer 99 kilogram.
Dit maanstation bestond uit een hermetisch gesloten container die onder een druk van 1,2 atmosfeer was gebracht met daarin het radiosysteem, batterijen, een eenvoudige computer, een temperatuurregelingssysteem en de wetenschappelijke instrumenten. Aan de buitenkant bevonden zich vier antennes die automatisch na de landing uitvouwden. De lander was voorzien van airbags om de klap van de landing op te vangen. Onder de wetenschappelijke instrumenten bevonden zich onder andere een televisiecamera en een stralingsmeter.
Luna 9 landde in Oceanus Procellarum (de Oceaan der Stormen). Ongeveer 250 seconden na de landing werd de lander geborgd met vier metalen pennen en begon het televisiesysteem met het terugsturen van opnames naar de Aarde. In die tijd was het nog lastig om foto’s vanuit de ruimte terug te sturen naar de Aarde maar na verloop van tijd kregen de wetenschappers een steeds beter beeld van hoe het maanoppervlak er uit zag.
De eerste foto werd 15 minuten na de landing teruggestuurd naar de Aarde. Omdat de Zon slechts 3° boven de horizon stond vertoonde deze foto erg weinig contrast. In totaal werd er gedurende 7 radiosessies voor 8 uur en 15 minuten aan videomateriaal doorgeseind naar de Aarde waaronder 3 series televisiefoto’s. Deze foto’s zorgden voor een panoramisch overzicht van de maanbodem in de omgeving van de landing.
Luna 9 overleefde 3 Aardse dagen op de Maan, daarna waren de batterijen leeg. Uitgaande van de foto’s was de lander in de buurt van een krater met 25 meter doorsnede terecht gekomen.
Na de zachte landing van Luna 9 volgden er in een snel tempo meer, zowel door de Sovjet Unie als de Verenigde Staten. De Surveyor 1 was in 1966 de eerste Amerikaanse verkenner die een zachte landing op de Maan maakte.
Zowel de Sovjet Unie als de Verenigde Staten bleven hierna verkenners naar de Maan sturen. De Sovjet Unie richtte zich op het verzamelen van bodemmonsters (Luna 16) en het sturen van onbemande rovers (Lunokhod 1 en 2 die zich aan boord van de Luna 17 en 21 bevonden). De Verenigde Staten stuurden tussen 1969 en 1972 in totaal 6 bemande missies naar de Maan.
Het duurde tot december 2013 voordat er weer een zachte landing op de Maan werd uitgevoerd. In dat jaar stuurde China de Chang’e 3 met de maanrover Yutu naar het oppervlak van de Maan. Yutu overleefde meer dan 31 maanden aan het oppervlak.
Eerste publicatie: 25 februari 2017
Bron: space.com, NASA
