Ruimtevaartnieuws

Menselijke fout mogelijk oorzaak mislukte Vega lancering

Screendump van de mislukte lancering van eerder deze week.
Screendump van de mislukte lancering van eerder deze week. Credit: Arianespace

Een Vega-raket van Arianespace met twee satellieten aan boord kwam eerder deze week niet in een beoogde baan. Ongeveer 8 minuten na de lancering kwam de raket in de problemen waarbij de beide satellieten verloren gingen. In een eerste reactie wordt dit toegeschreven aan een “serie menselijke fouten”.

De lancering van Vega VV17 begon goed. De 30 meter hoge raket werd stipt op tijd gelanceerd vanaf de lanceerbasis Kourou in Frans-Guyana. De eerste drie trappen, alle drie voorzien van vaste brandstof deden hun werk en duwden de raket boven de Atlantische Oceaan naar de ruimte. Op het moment dat de laatste trap, die is voorzien van vloeibare brandstof, werd ingeschakeld ging het mis.

Volgens Arianespace ging het op 8 minuten na de lancering mis. Op dat moment koppelde de vierde trap zich los en ontstak zijn motor voor de eerste van vier achtereenvolgende ontbrandingen. Deze trap wordt AVUM genoemd: Attitude and Vernier Upper Module. Onmiddellijk na de eerste ontbranding van de motor ging het mis, de AVUM raakte uit koers en ging verloren. De bovenste trap en zijn lading, de Franse TARANIS en de Spaanse SEOSAT-Ingenio-satellieten, kwamen terecht in onbewoond gebied. Satellieten en raket hadden een totale waarde van ongeveer 400 miljoen euro.

Op een gisteren gehouden persconferentie vertelde Arianespace dat de bovenste trap direct na het ontsteken van de motor onbeheersbaar begon te tollen waarbij de trap volledig uit koers raakte. Uit de gegevens die tijdens deze gebeurtenis naar de vluchtleiding werden gestuurd en ook uit gegevens tijdens de productie van de raket lijkt men al een oorzaak voor dit tollen te hebben gevonden. Het lijkt erop dat een paar kabels die waren aangesloten op een onderdeel dat de richting van de stuwkracht regelt verkeerd om waren aangesloten.

Omdat deze twee kabels omgekeerd waren aangesloten gingen de commando’s bedoeld voor de ene actuator naar de andere actuator en dat resulteerde in het tollen van de AVUM. Arianespace heeft een onafhankelijke onderzoekscommissie ingesteld maar geeft nu al aan dat dit de meest waarschijnlijke reden is dat men de controle over de bovenste trap verloor.

Arianespace geeft aan dat het niet gaat om een ontwerpfout maar dat het duidelijk te maken heeft met een productiefout en een gebrek aan kwaliteitscontrole. Menselijke fouten dus.

Arianespace geeft ook aan dat toekomstige lanceringen, er staan er nog drie gepland voor dit jaar, geen effect zullen hebben door deze tegenslag. Volgens Arianespace is er ook geen relatie met de mislukte Vega-lancering van 10 juli 2019. Toen ging een satelliet voor de Verenigde Arabische Emiraten verloren. Die crash werd geweten aan een probleem in de tweede trap van de Vega. Dit probleem is inmiddels opgelost.

Menselijke fouten in de ruimtevaart komen maar zelden voor. In 1999 ging bijvoorbeeld de Mars Climate Orbiter van de NASA verloren doordat men vergeten was om inches om te rekenen naar meters en een recent lek in het ISS heeft mogelijk te maken met slordig vakmanschap.

 

Eerste publicatie: 19 november 2020
Bron: Arianespace en anderen