ster van de week

Mimosa de op één na helderste van het Zuiderkruis

Omdat de ster zich veel te zuidelijk bevond voor de oude Grieken en Romeinen heeft ze van de klassieke astronomen geen naam gekregen. De ster wordt tegenwoordig vaak Mimosa genoemd. Officieel is het Beta Crucis, de op één na helderste ster in het sterrenbeeld Zuiderkruis – Crux. In navolging van Acrux voor alpha Crucis wordt de ster ook wel “Becrux” genoemd. Het is de Duitse astronoom Johann Bayer (1572-1625) geweest die de ster de naam Mimosa heeft toegekend. Waarom Bayer dit heeft gedaan is niet duidelijk. Sommigen zeggen dat het heeft te maken met de blauwwitte kleur van de ster. Mogelijk is het een verwijzing naar naar de grote familie van tropische bomen, de mimosa maar ook dat is onduidelijk omdat de meeste mimosa paars, rood of geel zijn.

Het sterrenbeeld Crux - Zuiderkruis met de namen van de sterren
Het sterrenbeeld Crux – Zuiderkruis met de namen van de sterren

Op zoek naar Beta Crucis

Beta Crucis is in helderheid de 19de ster aan de hemel. Het is de op één na helderste ster van het sterrenbeeld Zuiderkruis – Crucis. Dit is een sterrenbeeld aan de zuidelijke sterrenhemel dat vanaf 30° noorderbreedte niet zichtbaar is. Vanaf het zuidelijk halfrond is de ster goed zichtbaar en vanaf 30° zuiderbreedte zijn de ster en het sterrenbeeld circumpolair.

Jaarlijks bereikt Mimosa omstreeks 2 april zijn grootste hoogte boven de horizon. Hoe dichter de waarnemer zich bij de grens van 30 graden bevindt hoe lager de ster boven de horizon zal klimmen en hoe korter de ster zichtbaar is.

Geschiedenis en mythologie van Mimosa

In de klassieke westerse mythologie waren de ster en het sterrenbeeld onbekend. De Aboriginals in Australië kenden de ster wel. Ook de bewoners van Polynesië en Zuid-Afrika kenden de ster. Er is een Aboriginal verhaal waarin de sterren van het Zuiderkruis en herinnering zijn voor tijd en plaats toen de mensheid voor het eerst kennis maakte met de dood. Twee van de sterren zijn de gloeiende ogen van de geest van de dood en de andere twee sterren zijn de ogen van de eerste mens die overleed.

De sterren van Mimosa komen voor op verschillende vlaggen waaronder die van zowel Australië als Nieuw-Zeeland. Mimosa is de linkerster van het kruis en Acrux is de onderste ster van het kruis.

De wetenschap van Beta Crucis

Beta Crucis bevindt zich op een afstand van ongeveer 353 lichtjaar. De ster heeft een visuele helderheid van magnitude 1,25. Het is een blauwe reus van spectraalklasse B die in zichtbaar licht meer dan 3000 maal zo helder is als onze Zon. Mimosa is een blauwe ster en dus heel erg heet. De oppervlaktetemperatuur wordt geschat op 28.000 Kelvin. Dergelijke hoge temperaturen zorgen er voor dat de ster ook op ultraviolette golflengtes enorm veel energie uitstraalt. Als we hier rekening mee houden dan is Mimosa ongeveer 34.000 maal zo helder als onze Zon.

Mimosa heeft een straal van ongeveer 8 * de Zon en een massa van ongeveer 14 zonsmassa. Deze getallen zijn mogelijk niet helemaal juist omdat men weet dat er een kleine begeleider om de ster draait. Omdat we het gezamenlijke licht van de sterren waarnemen is het lastig om de precieze getallen uit te rekenen. Mimosa is ook een veranderlijke ster die drie korte periodes kent waarin binnen enkele uren de helderheid wisselt met ongeveer 1/20-ste van een magnitude. Ten zuiden van Mimosa bevindt zich de beroemde Kolenzaknevel, een donkere nevel in de melkwegband waarin zich ook het sterrenbeeld Zuiderkruis – Crux bevindt.

 

Eerste publicatie: 12 april 2017