Buitenaards leven - exoplaneten

Mogelijk planeet gevonden die om 3 sterren draait

GW Orionis
GW Orionis artist impressie. Credit: ESO/Exeter/Kraus et al./L. Calçada

De mogelijke ontdekking van een planeet die om drie sterren draait heeft gevolgen voor de borging van ons begrip over planeetvorming. Astronomen hebben in een ver verwijderd stersysteem mogelijk de eerste planeet gevonden die om drie sterren draait. Het gaat om de ster GW Orionis die ongeveer 1500 lichtjaar van ons is verwijderd en die we in de richting van het sterrenbeeld Orion kunnen zien.

Anders dan ons eigen zonnestelsel dat bestaat uit een enkele ster, neemt men aan dat ongeveer de helft van alle stersystemen, zoals GW Ori waar astronomen nu een nieuw fenomeen hebben waargenomen, bestaat uit twee of meer sterren die door middel van de zwaartekracht met elkaar zijn verbonden.

Maar het is voor het eerst dat men een planeet vindt die om drie sterren draait.

GW Orionis
Een afbeelding van GW Orionis, een drievoudig stersysteem met een mysterieuze opening in de omringende stofschillen. Astronomen veronderstellen de aanwezigheid van een massieve planeet in de opening, de eerste planeet die ooit is ontdekt in een baan om drie sterren. De linker afbeelding, gemaakt door de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array toont de ringstructuur van de schijf waarbij de binnenste ring gescheiden is van de rest van de schijf. De waarnemingen in de rechter afbeelding tonen de schaduw van de binnenste ring op de rest van de schijf. Astronomen gebruikten waarnemingen van ALMA om een uitgebreid model van het sterrenstelsel te construeren. Credit: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), ESO/Exeter/Kraus et al.

De waarnemingen zijn gedaan met de krachtige Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Dit is een enorm krachtige radiotelescoop die zich hoog in de bergen van Chili bevindt. De astronomen bestudeerden drie stofringen rond de drie sterren. Deze stofringen zijn bepalend voor het ontstaan van planeten. Ze vonden een groot, maar onverklaarbaar, gat in de drievoudige ring.

Het onderzoeksteam onderzocht verschillende opties waaronder de mogelijkheid dat de opening werd gecreëerd door het zwaartekrachtkoppel van de drie sterren. Maar na het construeren van een uitgebreid model van GW Orionis ontdekten ze dat de meest waarschijnlijke en fascinerende verklaring voor de ruimte in de schuif de aanwezigheid van een of meer massieve, Jupiter-achtige planeten is. Volgens Dr. Jeremy Smallwood, hoofdauteur van het artikel, zijn gasreuzen de eerste planeten die zich binnen een sterrenstelsel vormen. Aardse planeten zoals de Aarde of Mars ontstaan pas daarna.

De planeet zelf is niet te zien maar de bevinding, gepubliceerd in het septembernummer van de Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, suggereert dat dit de eerste planeet is die om drie sterren draait die is gevonden. De komende maanden worden vervolgwaarnemingen van de ALMA verwacht. Deze zouden direct bewijs van dit fenomeen kunnen opleveren.

Artikel: “GW Ori: circumtriple rings and planets” by Jeremy L Smallwood, Rebecca Nealon, Cheng Chen, Rebecca G Martin, Jiaqing Bi, Ruobing Dong and Christophe Pinte, 17 September 2021, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Eerste publicatie: 3 oktober 2021
Bron: diverse persberichten