Mogelijk veroorzaakte micrometeoriet lek in koelsysteem Sojoez
NASA en Roscosmos onderzoeken het lastige lek dat donderdag optrad in de Sojoez-capsule en dat de terugreis van astronauten naar de Aarde kan beïnvloeden.
Teams op Aarde onderzoeken de oorzaak van een verontrustend koelvloeistoflek dat donderdag optrad in de Russissche Sojoez Ms-22 capsule die momenteel aan het International Space Station is gekoppeld. Experts zeggen nu dat een micrometeoriet verantwoordelijk kan zijn geweest voor dit lek.
Micrometeorieten zijn kleine kiezelsteentjes, ongeveer zo groot als een zandkorrel, die met hoge snelheden door de ruimte suizen en af en toe ruimtevaartuigen raken. De primaire spiegel van de Webb Space Telescope werd eerder in mei 2022 ook getroffen door een micrometeoriet wat de prestaties van de telescoop enigszins beïnvloedde. Ze zijn misschien klein en veroorzaken meestal geen schade maar als een micrometeoriet erin slaagt iets als een radiator van een ruimtevaartuig te raken dan heeft dat wel de potentie om ellende te veroorzaken.
Voormalig kosmonaut Sergei Krikalev, nu hoofd van het bemande ruimtevaartprogramma van Roscosmos, werd in de Russische staatsmedia geciteerd door te zeggen dat de oorzaak van het lek “een micrometeoriet kan zijn die de radiator is binnengedrongen”. Een mogelijk gevolg van een botsing zou “veranderingen in het temperatuurregime” kunnen zijn. “Er zijn geen veranderingen in de telemetrische parameters van het Sojoez-ruimtevaartuig of de Russische of Amerikaanse segmenten van het ISS gedetecteerd”, zei hij.
Dat een micrometeoriet de Sojoez-radiator heeft geraakt is een duidelijke mogelijkheid. Maar het is ook mogelijk dat een klein stukje door mensen geproduceerd ruimteafval verantwoordelijk is voor het lek. Volgens de ESA zijn er momenteel ongeveer 130 miljoen stukken ruimteafval in een baan om de Aarde die tussen de 1 millimeter en 1 centimeter groot zijn.
Afgelopen donderdag, 15 december 2022, ontdekten teams vanaf de Aarde een fontein van deeltjes die uit de aangekoppelde Sojoez stroomden. Het ongebruikelijke zicht, dat uren aanhield, was terug te voeren op een koelvloeistoflek dat waarschijnlijk afkomstig is van de externe koellus van de radiator van de Sojoez-capsule. Dit schreef NASA afgelopen donderdag in een blogpost.
Het lek werd op 15 december omstreeks 01:45 uur Nederlandse tijd voor het eerst opgemerkt toen gegevens van verschillende druksensoren in de koellus lage waardes aangaven.
Op dat moment troffen twee Russische kosmonauten voorbereidingen om een geplande ruimtewandeling te beginnen maar deze werd voor onbepaalde tijd uitgesteld vanwege het lek. Aan boord van het ISS is niemand gewond geraakt. Hoe groot de schade aan de Sojoez-capsule bedraagt is nog niet bekend. De capsule bracht de astronauten Frank Rubio, Sergey Prokopyev en Dmitri Petelin in september naar het ISS en zou ze ook in de lente van volgend jaar, als hun expeditie eindigt, naar huis moeten brengen.
Roscosmos houdt de temperaturen van de Sojoez nauwlettend in de gaten. Vooralsnog liggen die binnen acceptabele grenzen. NASA en Roscosmos blijven externe beelden en inspectieplannen coördineren om te helpen bij het evalueren van de externe leklocatie.
De ruimtevaartagentschappen zullen ook Canadarm2 gebruiken, een robotarm die aan de buitenkant van het ISS is geïnstalleerd, om de Sojoez van dichterbij te bekijken. Canadarm2 werd in juni 2021 getroffen door een rondvliegend stuk ruimteafval of mogelijk ook een micrometeoriet. Dit resulteerde in een gat in de arm.
Als de teams op de grond de Sojoez onbruikbaar achten voor een bemande reis terug naar de Aarde dan moeten de drie astronauten aan boord van het ISS mogelijk wachten tot een ander ruimtevaartuig zijn weg naar een lage aardbaan vindt en hen terug naar huis vervoert.
Wordt vervolgd!
Eerste publicatie: 17 december 2022
Bron: diverse persberichten, NASA
