Astronomisch Nieuws

Nabij elliptisch sterrenstelsel bevat minstens 1900 bolhopen

Een onderzoeksteam onder leiding van astronomen van de Steward sterrenwacht van de universiteit van Arizona hebben een nieuwe catalogus opgesteld met 40502 kandidaat bolhopen in Centaurus A. dit is een elliptisch sterrenstelsel dat ongeveer 13 miljoen lichtjaar van ons is verwijderd in de richting van het sterrenbeeld Centaurus. Hun aanbeveling is om vervolgwaarnemingen aan een set van 1900 uit te voeren want dit zijn hoogstwaarschijnlijk echte bolhopen.

Centaurus A/NGC5128
Opname van Centaurus A/NGC 5128 in zichtbaar licht (credit ESO)

Visueel is Centaurus A een verbluffend mooi elliptisch sterrenstelsel met een relativistische jet die uit een superzwaar zwart gat in het centrum spuit en spectaculaire stromingen van verspreide sterren die zijn achtergebleven door eerdere botsingen en fusies met kleinere sterrenstelsels die rond Centaurus A draaien.

Het sterrenstelsel is ook bekend als NGC 5128. Het bevindt zich te ver weg om individuele sterren te onderscheiden maar sterclusters kunnen als zodanig wel worden geïdentificeerd en gebruikt als fossiel bewijs van de tumultueuze evolutie van het sterrenstelsel.

Centaurus A is een belangrijk doelwit geweest voor onderzoeken naar extragalactische bolhopen vanwege zijn rijkdom en nabijheid tot de Aarde maar de meeste studies hebben zich gericht op de binnenste 40.000 parsec (ongeveer 130.500 lichtjaar) van het sterrenstelsel waardoor de buitenste regionen grotendeels onontgonnen zijn, aldus Allison Hughes, hoofdauteur en doctoraalstudent aan de vakgroep sterrenkunde en verbonden aan de Steward sterrenwacht van de universiteit van Arizona.

Hughes en haar collega’s onderzochten kandidaat bolhopen tot een geprojecteerde straal van ongeveer 150.000 parsec (489.235 lichtjaar) van het centrum van Centaurus A.

Ze onderzochten gegevens van de Panoramic Imaging Survey of Centaurus and Sulptor, de Gaia Data Release 2 en de NOAO Source Catalog.

Door de kandidaten te rangschikken op waarschijnlijkheid dat het echte bolhopen zijn ontdekten ze dat ongeveer 1900 zeer waarschijnlijk als zodanig worden bevestigd en de hoogste prioriteit zouden moeten hebben voor vervolg spectroscopische bevestiging.

De structuur van Centaurus A vertelt astronomen dat het verschillende grote fusies met andere sterrenstelsels heeft doorgemaakt. Dit leidde tot de afwijkende verschijning die we nu zien met rivierachtige regio’s met veel meer sterren dan de omliggende gebieden. Bolhopen dienen als bewijs voor processen die lang geleden hebben plaatsgevonden. Als je bijvoorbeeld een lijn van deze bolhopen ziet die allemaal dezelfde metaalachtigheid hebben en met dezelfde radiale snelheid bewegen dan weten astronomen dat ze afkomstig moeten zijn van hetzelfde dwergsterrenstelsel of een soortgelijk object dat in botsing kwam met Centaurus A en zich nu in het assimilatieproces bevindt.

Het artikel van het team werd onlangs in Astronomy & Astrophysics gepubliceerd.

Artikel: Allison K. Hughes et al. 2021. NGC 5128 Globular Cluster Candidates Out to 150 kpc: A Comprehensive Catalog from Gaia and Ground-based Data. ApJ 914, 16; doi: 10.3847/1538-4357/abf63c

Eerste publicatie: 16 januari 2022
Bron: Sci-News