Neptunus heeft nieuwe donkere vlek
Nieuwe opnames die zijn gemaakt door de Hubble ruimtetelescoop bevestigen de aanwezigheid van een nieuwe donkere vlek in de atmosfeer van Neptunus. Tijdens de scheervlucht van de Voyager 2 in 1989 en op Hubble opnames uit 1994 werden vergelijkbare structuren gezien maar de nieuw waargenomen donkere vlek is de eerste die in de 21-ste eeuw is gezien. De meest recente opnames van deze donkere vlek zijn van 16 mei 2016.
De ontdekking werd op 71 mei 216 aangekondigd door de astronoom Mike Wong van de Universiteit van Berkeley in Californië.
De wervelingen op Neptunus zijn hoge druksystemen die meestal worden vergezeld door heldere wolken die ook nu zichtbaar zijn op de planeet. De heldere wolken ontstaan als de stroming van lucht wordt verstoord en wordt omgeleid naar boven over de donkere werveling heen. Hierbij bevriezen gassen en ontstaan er o.a. kristallen van methaan ijs. De donkere draaikolken steken als enorme lensvormige gasachtige bergen door de atmosfeer heen. De begeleidende wolken lijken op de zogenaamde orografische wolken die als pannenkoek-achtige structuren zichtbaar zijn bij bergen op Aarde.
Vanaf juli 2015 werden er door astronomen van de Keck-sterrenwacht op Hawaï heldere wolken waargenomen op Neptunus. Astronomen vermoedden toen al dat deze heldere wolken begeleiders waren van een nog niet geziene donkere draaikolk. De draaikolken zijn alleen goed zichtbaar op blauwe golflengtes en alleen de Hubble telescoop heeft voldoende resolutie om ze op de verre planeet te kunnen zien.
In september 2015 werd met behulp van de Hubble een donkere vlek in de buurt van de heldere wolken waargenomen. Door de vlek een tweede keer waar te nemen werd de afbeelding uit 2015 bevestigd. De nieuwe gegevens maakten het ook mogelijk om een betere afbeelding van de draaikolk en zijn omgeving te maken.
De draaikolken in de atmosfeer van Neptunus zijn door de jaren heen erg divers geweest. De zijn erg veranderlijk in grootte, vorm en stabiliteit (ze veranderen van breedtegraad en soms versnellen ze of vertragen ze). Ze gedragen zich heel anders dan de anticyclonen, de grote stormen op Jupiter die soms tientallen jaren standhouden.
Astronomen hopen meer te kunnen leren over hoe deze donkere draaikolken nu precies ontstaan ze hoe ze worden aangedreven en hoe de interactie is met hun omgeving. Astronomen hopen dat ze de nu gevonden vortex nog een hele tijd kunnen bestuderen.
Eerste publicatie: 25 juni 2016
Bron: diverse persberichten, juni 2016
