Astronomisch Nieuws

Nieuw gevonden object is het verst verwijderde in het zonnestelsel

De negende planeet
Artist impression van de negende planeet met op de achtergrond de Zon. Men denkt dat de planeet ongeveer even groot is als de planeten Uranus en Neptunus en eveneens gasvormig is. (Credit: Caltech/R. Hurt (IPAC))

We hebben een nieuwe afstandskampioen in het zonnestelsel. Astronomen hebben namelijk een object ontdekt dat 140 Astronomische Eenheden verwijderd is van de Zon. Dat komt overeen met 140 keer de afstand tussen de Aarde en de Zon. Eén Astronomische Eenheid is gelijk aan 150 miljoen kilometer. Om het een beetje in perspectief te plaatsen: de gemiddelde afstand van Pluto tot de Zon bedraagt ongeveer 39,5 Astronomische Eenheden.

De ontdekking werd aangekondigd door de astronoom Scott Sheppard van het Carnegie Institution for Science in Washington tijdens een lezing op 21 februari. De informatie was heet van de naald want Sheppard had het object pas een nacht eerder gevonden toen hij telescopische opnames die in januari van de buitenste delen van het zonnestelsel waren gemaakt aan het bestuderen was.

De ontdekking moet nog worden geverifieerd en er is zelfs nog geen artikel over geschreven. Sheppard heeft het object de bijnaam “FarFarOut” gegeven.

Sheppard en zijn team weten nog heel erg weinig over FarFarOut. Ze hebben het gevonden maar ze hebben nog niet voldoende informatie om de baan te berekenen of de grootte te schatten. Ze willen meer waarnemingen gaan doen om die benodigde informatie te verzamelen maar dat zal wel nog een hele klus worden. Volgens Sheppard gaat het om een heel zwak object dat op de grens van het waarneembare ligt.

De bijnaam van het nieuwe object is een knipoog naar FarOut, de voorgaande recordhouder die Sheppard en zijn collega’s in december 2018 ontdekten. Farout is officieel bekend als 2018 VG18 bevindt zich op een afstand van ongeveer 120 Astronomische Eenheden van de Zon. Men denkt dat het gaat om een dwergplaneet die in ongeveer 1000 jaar om de Zon draait.

De afstanden waar we het nu over hebben zijn de huidige posities van de objecten. Er zijn veel objecten die zich ergens in hun baan om de Zon veel verder weg bevinden. Vaak gaat het hierbij om sterk elliptische banen. De dwergplaneet Sedna bijvoorbeeld kan zich meer dan 900 Astronomische Eenheden van de Zon bewegen. De gigantische Oortwolk begint pas op een afstand van ongeveer 5000 Astronomische Eenheden van de Zon. In de Oortwolk bevinden zich mogelijk miljoenen kometen.

Sheppard zoekt, samen met collega’s Chad Trujillo en David Tholen, al vele jaren met behulp van grote telescopen als de 8 meter Subaru telescoop de buitenste delen van het zonnestelsel af. Ze hebben inmiddels tientallen zeer ver verwijderde objecten gevonden maar ze zijn ook op zoek naar de hypothetische Planeet Negen (ook wel Planeet X).

Het onderzoek van het team, gecombineerd met dat van Mike Brown en Konstantin Batygin, suggereert dat Planeet Negen zich echt ergens in de buitenste delen van het zonnestelsel moet verstoppen. Banen van veel ver verwijderde objecten lijken te zijn vervormd door de zwaartekracht van een grote “verstoorder” die wellicht een massa van 10 * de Aarde heeft en zich gemiddeld ongeveer 600 Astronomische Eenheden van de Zon bevindt.

Die zoektocht naar Planeet Negen is geen luchtkasteel: Sheppard schat de waarschijnlijkheid van het bestaan van de planeet op 85%.

 

Eerste publicatie: 27 februari 2019
Bron: diverse persberichten