Nieuw Hubble e-book neemt je mee op een reis langs merkwaardige werelden

Het Hubble Space Telescope-team heeft een nieuwe editie uitgebracht in de Hubble Focus e-book-serie. Het e-book is getiteld “Hubble Focus: Strange New Worlds”. Dit e-book belicht de recente ontdekkingen van de missie over werelden buiten ons zonnestelsel, ook wel exoplaneten genoemd.

Volgens Jennifer Wiseman, senior wetenschapper bij Hubble opent de Hubble ruimtetelescoop opnieuw onze ogen voor een ongelooflijk heelal, dit keer voor de aard van buitenaardse werelden. Het zijn indrukwekkende prestaties als we bedenken dat toen Hubble werd ontworpen en gelanceerd er nog helemaal geen exoplaneten waren ontdekt.

Rare werelden en andere Aardes.

Duizenden Jaren lang geloofden mensen dat de aarde gefixeerd was in het centrum van het heelal en dat elk ander hemellichaam rond onze planeet draaide. Maar na verloop van tijd werd duidelijk dat de Aarde niet zo’n speciale positie innam. Mensen begonnen in te zien dat de Aarde misschien niet zo uniek was als ze dachten. Sommigen vroegen zich zelfs af of er misschien planeten rond andere sterren draaien.

Tot op heden hebben astronomen meer dan 5000 exoplaneten gevonden. Hoewel astronomen aanvankelijk verwachtten systemen te vinden die vergelijkbaar zijn met de onze, waren de meest van de eerste exoplaneten die ze ontdekten wild en exotisch in vergelijking met ons zonnestelsel. Hubble’s exoplaneet studies blijven ons helpen onze kijk op planetaire systemen te verbreden door nog meer vreemde ballen te onthullen, vaak door chemie van hun atmosferen te onderzoeken met behulp van spectroscopie. Dit is de studie van de informatie die gecodeerd is opgeslagen in licht.

Hubble’s spectroscopische waarnemingen hebben verwelkende werelden onthuld die slinken als ze hun atmosfeer aan de ruimte verliezen en planeten in bizarre banen. Maar de telescoop heeft ook werelden onthuld die meer lijken op de onze. Hubble heeft de atmosferen van exoplaneten bestudeerd en heeft er verschillende gevonden die waterdamp bevatten. Dit is een essentieel ingrediënt voor het leven zoals wij dat kennen. Sommige van deze werelden draaien zelfs binnen de bewoonbare zone van hun ster. Dit is het bereik van baanafstanden waar de temperatuur zo mild is dat er vloeibaar water aan planetaire oppervlakken zou kunnen voorkomen. Hubble heeft ons een schat aan informatie opgeleverd over de verscheidenheid die er bestaat onder exoplaneten. Dit is gedaan door de samenstelling van hun atmosferen te onderzoeken en exotisch weer te ontdekken dat nergens op Aarde of zelfs elders in het zonnestelsel is te zien. De telescoop heeft ook een uiterst kritische verkenning uitgevoerd van de relatie tussen deze exoplaneten en hun moedersterren en hoe het de omstandigheden op planetaire oppervlaktes stuurt die de bewoonbaarheid beïnvloeden. Hubble heeft ons laten zien dat zelfs sterren anders dan onze Zon bewoonbare werelden kunnen herbergen en dus verbreed onze zoektocht naar leven elders in de Melkweg.

Buitenaards weer en stellaire relaties

De Aarde vertoont een breed scala aan weersomstandigheden, van rollende onweersbuien tot zonnige luchten tot sneeuwstormen. Dankzij Hubble hebben astronomen geleerd over het weer dat sommige exoplaneten ervaren, waaronder regen van gesmolten ijzer, amberkleurige luchten en zelfs zonnebrandachtige sneeuwvlagen. Toekomstige waarnemingen zouden meer informatie kunnen onthullen over wat het weer op exoplaneten bepaald, inclusief hun relaties met hun moedersterren.

Als onze eigen ster, de Zon, een beetje heter of kouder was, of als hij veel ouder of jonger was, dan zou de Aarde misschien niet bewoonbaar zijn. Hubble heeft astronomen geholpen bij het verkennen van andere planeet-sterrelaties, door aanwijzingen te geven over hoe ze kunnen evolueren en ons te informeren over onze zoektocht naar bewoonbare werelden. De telescoop heeft zelfs een wereld met twee zonnen gevonden en verschillende soorten sterren bestudeerd om te onderzoeken welke het meest bevorderlijk zijn voor leven.

Hoewel zonachtige sterren misschien wel de meest voor de hand liggende doelen zijn om naar bewoonbare werelden te zoeken onthulde Hubble dat oranje dwergen – kleiner en koeler dan onze geelwitte Zon maar groter en heter dan rode dwergen – betere kansen zouden kunnen bieden. Deze sterren zijn niet te heet, te koel of te gewelddadig om gedurende lange kosmische tijd levensvriendelijke planeten te herbergen. De toekomstige waarnemingen van Hubble zullen ons blijven helpen bij onze zoektocht naar bewoonbare werelden, waardoor we steeds dichter bij de mogelijkheid komen om leven op andere planeten te vinden.

Schijfbewoners

Nieuwe sterren in de Melkweg ontstaan uit wervelende wolken van gas en stof die door ons sterrenstelsel zijn verspreid. Er blijven sporen van die wolken over en die omringen elke ster in een schijf. Naarmate stof en puin samenklontert om objecten zoals planeten te vormen wordt deze schijf steeds diffuser. Hubble’s onderzoeken naar exoplaneten hebben zich grotendeels gericht op de planeten zelf maar af en toe duiken er toch verrassingen op in de schijven waarin deze planeten zijn ingebed.

Hubble heeft een griezelige schaduw van de omringende schijf over een ster zien strijken, heeft kometen bestudeerd die door de zwaartekracht van planeten in hun ster werden geslingerd. Ook zag de telescoop hoe een groeiende planeet materiaal opslokte. De telescoop heeft zelfs aanwijzingen gegeven over het mysterie waarom er zo weinig planeten zijn tussen de grootte van de Aarde en Neptunus. Hubble zal de komende jaren doorgaan met het onthullen van nieuwe informatie over werelden die onze sterrenstel sieren en daarbij hints geven over het ontstaan en de evolutie van ons eigen zonnestelsel.

Als vierde editie van de serie bouwt dit e-book voort op de schat aan informatie die werd gedeeld in eerdere versies. Deze waren gericht op het zonnestelsel, sterren en sterrenstelsels. Komende edities zoomen in op andere kosmische onderwerpen zoals donkere materie en donkere energie – twee onzichtbare kosmische mysteries die het grootste deel van ons heelal uitmaken.

Hubble Focus – Strange New Worlds – epub (120 Mb)
Hubble Focus – Strange New Worlds – pdf (5 Mb)

Eerste publicatie: 6 juli 2022
Bron: NASA’s Goddard Space Flight Center