Astronomisch Nieuws

Nieuw type stersysteem gevonden

Astronomen hebben vijf blauwe stellaire systemen gevonden – die volgens hen door een telescoop verschijnen als blauw klodders en ongeveer zo groot zijn als dwergsterrenstelsels – in de richting van de relatief nabije Virgo cluster van sterrenstelsels, analoog aan een raadselachtig object genaamd SECCO 1.

Blauw stellair systeem
Deze Hubble-opname toont een blauw stellair systeem. Credit: Michael Jones.

SECCO 1 , ook bekend als AGC 226067, was een van de zeer ongebruikelijke blauwe klodders, aldus Dr. Michael Jones van het Steward Observatorium van de universiteit van Arizona.

De onderzoekers, onder leiding van Jones, hebben met behulp van de Hubble Space Telescope, de Karl G. Jansky Very Large Array en de Very Large Telescope van de ESO vijf blauwe stellaire systemen gevonden in de Virgo cluster.

Ze ontdekten dat deze structuren alleen jonge, blauwe sterren bevatten die in een onregelmatig patroon zijn verspreid en verrassend genoeg geïsoleerd lijken te bestaan los van een potentieel moederstelsel.

De vijf systemen zijn in sommige gevallen meer dan 300.000 lichtjaar van eventuele moederstelsels verwijderd en dat zorgt voor een uitdaging om hun oorsprong te identificeren.

De onderzoekers ontdekten ook dat de systemen heel weinig atomair waterstof bevatten.

Dit is belangrijk omdat stervorming begint met atomair waterstof. Dit evolueert tot dichte wolken van moleculair waterstofgas voordat er sterren uit ontstaan.

De onderzoekers hebben vastgesteld dat de meeste systemen geen atomair gas hebben maar dat betekent niet dat er geen moleculair gas is.

Er moet moleculair gas zijn want er worden nog steeds jonge sterren gemaakt. Het bestaan van veelal jonge sterren en weinig gas duidt erop dat deze systemen pas onlangs hun gas hebben verloren.

De combinatie van blauwe sterren en gebrek aan gas was onverwacht, evenals het gebrek aan oudere sterren in de systemen. De meeste sterrenstelsels hebben oudere sterren, die astronomen “rood en dood” noemen

Sterren die rood worden geboren hebben een lagere massa en leven daarom langer dan blauwe sterren. Deze laatste branden snel en sterven jong. Dus oude rode sterren zijn meestal de laatste die nog in leven zijn.

Ze zijn dood omdat ze geen gas meer hebben om nieuwe sterren mee te maken. Deze blauwe sterren zijn eigenlijk als een oase in de woestijn.

Het feit dat de nieuwe stellaire systemen veel metalen bevatten zegt astronomen iets over hoe ze zijn ontstaan. Voor astronomen zijn alle elementen zwaarder dan helium metaal. De stellaire systemen zijn ontstaan uit gas dat uit een groot sterrenstelsel is gestript want metalen worden gemaakt door vele herhaaldelijke stervormingen en dat kan alleen maar in een groot sterrenstelsel.

Er zijn twee manieren waarom gas uit een sterrenstelsel kan worden verwijderd. De eerste is getijdenstripping. Dit treedt op wanneer twee grote sterrenstelsels elkaar passeren en door zwaartekracht gas en sof wegtrekken.

De andere staat bekend als “ram-drukstrippen”. Dit is alsof je met je buikduik maakt in een zwembad. Wanneer de buik van een sterrenstelsel in een cluster duikt die vol heet gas zit wordt dan wordt dit hete gas weggeblazen. De onderzoekers denken dat dit laatste mechanisme is wat ze zien om deze objecten te maken.

De wetenschappers geven de voorkeur aan de laatste verklaring omdat, om de blauwe klodders zo geïsoleerd te krijgen, ze heel snel moeten zijn bewogen en de snelheid bij getijdenstripping is laag in vergelijking met het strippen tijdens de “ram-druk”.

Ze verwachten dat deze blauwe systemen zich op enig moment zullen splitsen in individuele sterrenclusters en zich zullen verspreiden over de grotere cluster van sterrenstelsels.

Wat de onderzoekers hier hebben geleerd wordt gebruikt voor het grotere verhaal over het recyclen van gas en sterren in het heelal. Astronomen denken dat dit proces van “buikduiken” veel spiraalstelsels op een bepaald niveau verandert in elliptische sterrenstelsels dus meer leren over het algemene proces leert astronomen meer over het ontstaan van sterrenstelsels.

“What we have learned feeds into the larger story of recycling of gas and stars in the Universe,” said Professor David Sand, an astronomer with the Steward Observatory at the University of Arizona.

Het onderzoek zal gepubliceerd worden in de Astrophysical Journal.

Artikel: Michael G. Jones et al. 2022. Young, blue, and isolated stellar systems in the Virgo Cluster. II. A new class of stellar system. ApJ, in press; arXiv: 2205.01695

Eerste publicatie: 18 juni 2022
Bron: Sci-News