Nieuwe NASA telescoop vernoemd naar Nancy Grace Roman

NASA vernoemd de nieuw in ontwikkeling zijnde ruimtetelescoop, de Wide Field Infrared Survey Telescope (WFIRST) naar Nancy Grace Roman. Zij was de eerste hoofdastronoom van de NASA en ze plaveide de weg voor ruimtetelescopen die het gehele heelal konden bestuderen. Grace was een drijvende kracht achter de Hubble Space Telescope en ze wordt dan ook gezien als de moeder van de Hubble.

De Nieuwe Roman Space Telescope moet midden jaren ’20 gelanceerd worden. De telescoop moet licht gaan werpen op mysteries als welke kracht zit er achter de uitdijing van het heelal. Ook zal de telescoop gaan zoeken naar verre planeten buiten ons zonnestelsel.

Roman wordt gezien als de “moeder” van de 30 jaar geleden gelanceerde Hubble Space Telescope. Ze bleef haar hele werkzame leven zoeken naar nieuwe manieren om vanuit de ruimte het heelal in al zijn facetten te bestuderen. Roman stierf in december 2018.

Volgens NASA-baas Jim Bridenstine is het te danken aan het leiderschap en de visie van Nancy Grace Roman dat NASA een pionier op het gebied van de astrofysica werd en de Hubble lanceerde. Volgens Bridenstine is er geen beter manier om haar te eren dan de WFIRST naar haar te vernoemen. De WFIRST zal de opvolger worden van de Hubble Space Telescope en de nog te lanceren James Webb Space Telescope.

Wie was Nancy Grace Roman?

Roman werd op 16 mei 1925 geboren in Nashville in de Amerikaanse staat Tennessee. Ze wist al vroeg dat ze sterrenkunde wilde gaan studeren. In 1946 behaalde ze haar bachelor aan de Swartmore universiteit en in 1949 behaalde ze haar doctoraat aan de universiteit van Chicago. Het was in die tijd bepaald niet gewoon dat vrouwen zich met wetenschap bezig hielden. Roman heeft haar hele carrière dan ook geknokt voor de gelijkheid van vrouwen in de wetenschappen.

Ze bleef zes jaar lang in Chicago waar ze ontdekkingen deed over de samenstelling van sterren. Deze ontdekkingen hadden weer gevolgen voor de evolutie van ons sterrenstelsel. Omdat ze wist dat haar kans als vrouw om aan de slag te gaan aan een universiteit klein was ging ze aan de slag bij het United States Naval Laboratory. Ze hield zich daar bezig met onderzoek van kosmische vragen met behulp van radiogolven.

In 1959 ging ze bij de NASA aan de slag. Dat was krap 6 maanden na de oprichting. In die periode was ze hoofd astronomie en relativiteit van het Office of Space Science. Ze hield zich bezig met astronomische programma’s en beurzen.

Met het accepteren van deze functie wist ze dat ze zich niet meer met research bezig kon houden maar ze zag het als een enorme uitdaging om vanuit het niets een programma op te zetten waarvan zij dacht dat het tientallen jaren lang de astronomie zou beïnvloeden.

Het was een moeilijke tijd voor vrouwen die verder wilden in de wetenschap. Volgens Roman werd ze bij de NASA door mannen wel gelijk behandeld maar moest ze vaker wel haar doctorstitel gebruiken om voorbij secretaresses te komen.

De lancering van de Roman Space Telescope is voorzien voor het midden van de jaren 2020. De telescoop is de grootbeeldversie van de Hubble. De telescoop zal even gevoelig zijn als de camera’s van de Hubble maar het beeldveld is een factor 100 groter. Dit betekent dat een enkele opname van de Roman Space Telescope evenveel detail zal vertonen dan 100 Hubble opnames. Credit: NASA

Maar ze hield vol aan haar visie om nieuwe manieren te vinden om de geheimen van het heelal te onderzoeken. Toen ze bij de NASA begon konden astronomen gegevens verkrijgen via ballonnen, sondeerraketten en vliegtuigen maar ze konden niet alle golflengtes van het licht meten. De atmosfeer van de Aarde blokkeert een groot deel van de straling die uit het heelal komt. Bovendien heeft alleen een telescoop in de ruimte de luxe van een eeuwigdurende nacht en hoeft hij overdag niet uitgeschakeld te worden. Roman wist dat NASA telescopen naar de ruimte zou moeten sturen om het heelal door krachtigere, niet knipperende ogen te kunnen zien.

Onder leiding van Roman lanceerde de NASA tussen 1966 en 1972 vier astronomische observatoria in een baan om de Aarde. Ofschoon maar twee van de vier succesvol waren toonden ze de waarde van de astrofysica in de ruimte aan en waren ze ook de voorlopers van de Hubble. Ze was ook een groot voorstander van de International Ultraviolet Explorer die in de jaren ’70 als een gezamenlijk project van de NASA, ESA en Groot Brittannië werd gelanceerd. Ook de Cosmic Background Explorer die de overgebleven straling van de Oerknal heeft gemeten en ertoe heeft geleid dat twee van haar vooraanstaande wetenschappers in 2006 de Nobelprijs voor de natuurkunde kregen, kreeg haar volle steun.

Maar bovenal krijgt Roman alle eer voor het realiseren van de Hubble Space Telescope. In het midden van de jaren ’60 richtte ze een comité van astronomen en ingenieurs op om een telescoop te ontwerpen de belangrijke wetenschappelijke doelen zou kunnen bereiken. Ze overtuigde NASA en het Amerikaanse Congres ervan dat het een prioriteit was om de krachtigste ruimtetelescoop te lanceren die de wereld ooit had gekend.

De Hubble bleek de meest wetenschappelijk revolutionaire telescoop aller tijden te zijn en Ed Weiler, hoofdwetenschapper van de Hubble tot 1998, noemde Roman “de moeder van de Hubble Space Telescope”.

Wat is de Roman Space Telescope?

De Roman Space Telescope wordt een observatorium van de NASA dat ontworpen is om essentiële vragen op het gebied van donkere energie, exoplaneten en infrarode astrofysica op te lossen. De telescoop heeft een hoofdspiegel met een doorsnede van 2,4 meter. Dit is even groot als de spiegel van de Hubble. De Roman Space Telescope krijgt twee instrumenten, het Wide Field Instrument en het Coronograph Instrument. Het Wide Field Instrument zal een beeldveld hebben dat 100 *  groter is dan het beeldveld van de Hubble. Zo kan er in dezelfde tijd een veel groter gebied aan de sterrenhemel worden bestudeerd. Het Coronograph Instrument zal zorgen voor opnames en spectra in hoge resolutie van individuele nabije exoplaneten.

Het WFIRST-project passeerde in februari 2020 een kritische programmatische en technologische mijlpaal waardoor de missie groen licht kreeg om te starten met ontwikkelen en testen van de hardware. Met de passage van deze laatste essentiële mijlpaal is het team begonnen met het afronden van het ontwerp van de missie. Dit wordt gedaan door het bouwen van testunits en modellen die ervoor moeten zorgen dat het ontwerp tijdens de lancering en de extreme omstandigheden in de ruimte, blijft functioneren.

Eerste publicatie: 24 mei 2020
Bron: NASA