Nieuwe storm aan de evenaar van Neptunus waargenomen
Astronomen hebben met behulp van de Keck telescoop een groot en helder stormcomplex waargenomen aan de evenaar van Neptunus. Deze storm is tussen 26 juni en 2 juli aanmerkelijk helderder geworden. Astronomen zijn verrast want op deze breedtegraad zijn op Neptunus nog nooit heldere wolken waargenomen.
De storm heeft een lengte van ongeveer 9000 kilometer – ongeveer ¾ van de diameter van de Aarde – en is zelfs in vergelijking met Neptunus erg groot: ongeveer 30° in breedte en lengte. Toen astronomen de storm tussen 26 juni en 2 juli 2017 waarnamen leek deze helderder te worden. De storm werd opgemerkt tijdens een testrun aan de W.M. Keck Sterrenwacht op Mauna Kea op Hawaii. Normaal gesproken is dit een rustig gebied en komen heldere wolken alleen op gemiddelde breedtegraden voor.
Omdat telescooptijd duur is zijn er weinig kansen om de gasreuzen constant in de gaten te houden. Dit betekent dat professionele astronomen mogelijk maanden of zelfs jaren moeten wachten tussen waarnemingen in. Echter, amateurastronomen kunnen met steeds beter wordende telescopen en beeldtechnieken, ondertussen een goede aanvulling geven.
In het verleden zijn er stormen op Neptunus waargenomen door de Voyager 2 die in 1989 de Grote Donkere Vlek ontdekte die na verloop van tijd uitdoofde en in 1994 ontdekte de Hubble telescoop ook stormen op Neptunus.
Astronomen vragen zich af hoe de storm zich over zo’n groot gebied in stand kan houden. Neptunus is de planeet met de sterkste winden in het zonnestelsel en er heersen op de verschillende breedtegraden heel andere windsnelheden. Astronomen denken dat de storm door een enorme draaikolk wordt verankerd.
In die draaikolk koelen gassen af als ze opstijgen. Als de temperatuur van een gas beneden zijn condensatietemperatuur komt (het punt waarin het gas veranderd in een vloeistof), condenseert het gas uit en vormt het wolken. Dit proces vindt ook plaats op Aarde al zullen de wolken op Neptunus een heel andere samenstelling hebben. Die bestaan namelijk voornamelijk uit methaan.
Maar er is ook een andere theorie geopperd: misschien is het systeem een gigantische convectiewolk. Convectie treedt op als een gas opstijgt als het warmer is dan zijn omgeving. Convectiewolken zijn op andere planeten waargenomen (zoals in 2010 op Saturnus). Op Aarde behoren cumulus en cumulonimbus wolken tot de convectiewolken. Maar, als het systeem een convectiewolk zou zijn, dan zou de wolk gedurende de observatieweek uiteen gesmeerd moeten zijn en dat was niet het geval.
Het laat zien dat er extreem grote veranderingen in de dynamica van de atmosfeer op Neptunus op kunnen treden en misschien wordt het wel veroorzaakt door veranderingen in de seizoenen, aldus de onderzoekers.
De astronomen proberen in de herfst meer waarneemtijd te krijgen met de Keck telescoop om zo meer te leren over deze storm en hoe die evolueert. Het onderzoek zal niet alleen meer inzicht verschaffen in de atmosfeer van Neptunus maar kan ook relevant zijn voor exoplaneten want de meeste exoplaneten die we ontdekken zijn in grootte vergelijkbaar met Neptunus. Echter die planeten bevinden zich veel te ver weg om met onze telescopen bestudeerd te kunnen worden.
Eerste publicatie: 5 augustus 2017
Bron: diverse persberichten
