Zonnestelsel Nieuws

Onverwachte verrassing: de allerlaatste foto van de Rosetta

De laatste foto van Rosetta
Een laatste foto van de Rosetta kort voordat die, op 30 september 2016, gecontroleerd te pletter sloeg op de komeet 67P/Churyumov–Gerasimenko.
De afbeelding heeft een resolutie van 2 mm/pixel en is ongeveer 1 meter in doorsnede. Credit: ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team MPS/UPD/LAM/IAA/SSO/INTA/UPM/DASP/IDA

Wetenschappers die bezig zijn met het verwerken van de gegevens die de Rosetta verzond net voor de verkenner zichzelf afgelopen jaar uitschakelde op het oppervlak van de komeet 67P, hebben een allerlaatste foto gemaakt van de plaats waar de verkenner neer kwam.

Na meer dan 12 jaar in de ruimte en twee jaar volgen van de komeet 67P/Churyumov-Gerisamenko tijdens zijn baan om de Zon werd de Rosetta-missie op 30 september 2016 afgesloten met een landing in een gebied met oude kuilen op de komeet.

De Rosetta leverde heel veel gedetailleerde opnames van de komeet en verzamelde enorm veel wetenschappelijke gegevens over het gas, stof en plasma van de komeet. Maar voor het camera team dat bezig was met de allerlaatste datapakketjes van de Rosetta wachtte er nog een leuke verrassing.

Het laatste beeld dat de Rosetta verzond naar de Aarde was de opname die werd gemaakt net voor de Rosetta op de komeet neerkwam. Later werden er nog enkele datapakketjes gevonden op de server en die bleken nog een andere afbeelding te bevatten.

Tijdens de missie werden de afbeeldingen in verschillende datapakketjes aan boord van de Rosetta opgeslagen voordat ze naar de Aarde werden verstuurd. In het geval van de laatste afbeeldingen die voor de landing werden gemaakt bestond een afbeelding uit 23.08 bytes en die werd in 6 verschillende datapakketjes verdeeld.

De verbinding met de Rosetta werd verbroken toen er drie volledig pakketjes waren ontvangen die in totaal 12.228 bytes groot waren. Net de helft van een volledige afbeelding. Door de software die de gegevens verwerkte werden deze pakketjes niet herkend als een afbeelding maar de programmeurs in het vluchtleidingscentrum in het Duitse Göttingen konden uit deze drie datapakketjes wel een afbeelding reconstrueren.

De compressie software aan boord van de Rosetta was dusdanig geprogrammeerd dat die de gegevens niet pixel voor pixel verstuurde maar laag voor laag en dat leidt tot een beeld dat per nieuwe toegevoegde laag meer detail laat zien.

De 53% van de verstuurde gegevens van de allerlaatste afbeelding komen overeen met een effectieve compressie van 1:38 in plaats van een gebruikelijke compressie van 1:20 en dat betekent dat er wat van de fijnere details verloren was gegaan.

Dat betekent dat als je inzoomt het beeld wat waziger wordt vergeleken met een afbeelding in volledige kwaliteit. Dit kan worden vergeleken met een gecomprimeerde afbeelding die per email wordt verstuurd versus een niet-gecomprimeerde afbeelding die je zou afdrukken om aan de muur te hangen.

De camera van de Rosetta was niet ontworpen om gebruikt te worden binnen aan afstand van een paar honderd meter van het oppervlak maar scherpere foto’s konden gemaakt worden door de camera in een speciale configuratie te zetten. De camera was ontworpen om te werken met een kleuren filter in de optische lichtweg, voor de laatste afbeeldingen werd dit filter verwijderd. Normaal gesproken zou dit hebben geleid tot wazige afbeeldingen boven een hoogte van meer dan 300 meter genomen zouden worden maar de foto’s werden nu pas scherp op een afstand van ongeveer 15 meter van het oppervlak.

Die verbeterde scherpstelling en het daar bijbehorende detail is zichtbaar in de allerlaatste afbeelding die vanaf een hoogte van 17,9 tot 21,0 meter is genomen. De afbeelding komt overeen met een gebied van 1 * 1 meter op het oppervlak van de komeet.

De hoogte waarop de voorlaatste foto is genomen is ondertussen bijgesteld tot 23,2 tot 26,2 meter. De onzekerheid in de hoogte komt voort uit de methode die gebruik wordt om de hoogte te berekenen en het model van de vorm van de komeet dat is gebruikt.

 

Eerste publicatie: 30 september 2017
Bron: diverse persberichten